dặm. Khí âm, khí dương điều hoà với nhau, cho nên cứ hết lạnh thì tới
nóng, hết nóng thì tới lạnh; tối và sáng phân biệt, cho nên hết đêm tới ngày,
hết ngày tới đêm. Dân chúng có người trí kẻ ngu, vạn vật phồn thịnh, tài
nghệ nhiều vẻ, vua tôi thân nhau, lễ nghĩa và pháp luật dựa lẫn nhau.
Không sao kể hết được ngôn, hành của họ. Họ thức rồi ngủ, ngủ rồi thức,
cho việc làm khi thức là thực, còn những cái thấy khi ngủ là sai.
Ở phía bắc góc cực đông có một nước gọi là Phụ Lạc. Ở đó hơi đất thường
nóng; ánh sáng mặt trời mặt trăng nhiều quá, đất đai không sinh được lúa
tốt, dân chúng ăn rễ và trái cây, không biết nấu nướng. Tính tình họ cứng
cỏi, hung hãn, kẻ mạnh áp bức kẻ yếu, họ chỉ quí kẻ thắng mà không biết
trọng nghĩa. Họ lăng xăng hoài, ít nghỉ ngơi,thường thức mà không ngủ.
VUA NGHIÊU TRỊ NƯỚC
IV.14
(Nghiêu trị thiên hạ ngũ thập niên)
Vua Nghiêu
trị thiên hạ năm chục năm rồi mà không biết thiên hạ có
bình trị không. Không biết hàng ức hàng triệu người dân đó có tôn phụng
mình không. Ông hỏi các người chung quanh (các đại thần), họ không biết;
hỏi những người ngoài vô triều, họ cũng không biết; hỏi dân quê, dân quê
cũng không biết. Ông bèn cải trang vi hành ở Khang Cù
, nghe thấy trẻ
con hát bài này:
Nuôi khắp dân ta
Đó là công lớn của người
;
Dân chẳng biết gì cả
Chỉ theo mệnh trời
Vua Nghiêu mừng lắm, hỏi:
