Caspienne tiến xuống phương Nam, vượt Hymalaya, theo sông Ấn vào
định cư ở vùng Punjab. Arya (có nghĩa “quý phái”) là từ họ dùng để tự chỉ
mình, những người da trắng, vóc cao, mũi thẳng, phân biệt với những cư
dân bản địa mà họ gọi là Dasa (“nô lệ”). Người Arya nhanh chóng chiếm
toàn bộ Bắc Ấn, dồn các cư dân bản địa xuống Deccan hay các núi non,
đầm lầy Trung Ấn và Bengal. Họ cũng nhanh chóng từ giã cuộc sống du
mục, định cư trên các đồng bằng trù phú, sống bằng nghề nông. Họ mang
vào Ấn Độ nền văn hoá phát triển cao của họ, ngôn ngữ và văn chương,
thần thoại và tôn giáo, trí tưởng tượng và tinh thần ham nghiên cứu... Và
thế là đã diễn ra cuộc giao thoa văn hoá vĩ đại đầu tiên trong lịch sử giữa
Arya và Dravida tạo ra bước tiến mới cho nền văn minh Ấn Độ.
[13] Peshawar: tên cũ là Purushapura, xưa là thủ đô của đế quốc
Kushan dưới thời vua Kanishka; nay là một thành phố ở phía Tây bắc
Pakistan.
[14] Cao nguyên Pamir: là cao nguyên nằm ở phía Tây nam, Tân
Cương, Trung Quốc, là vùng giao giữa phía Bắc Afghanistan vàTajikistan,
nằm trên độ cao 5000 m so với mặt nước biển, cao thứ hai thế giới, chỉ sau
Hymalaya.
[15] Lòng chảo Tarim: là thung lũng lớn nhất của Trung Quốc, nằm ở
phía Nam Tân Cương, ở giữa núi Thiên Sơn và Côn Lôn, diện tích khoảng
53,000 m2, cách mặt nước biển khoảng 1000 m.
[16] Sơ Lặc, Vu Điền, Qui Từ: tên các quốc gia cổ ở vùng Tây vực,
cùng thời với Lâu Lan.
