2 Chuỗi Giá trị và Lợi thế Cạnh tranh
Nếu chỉ xem xét một doanh nghiệp dưới cái nhìn tổng thể thì sẽ không thể
hiểu rõ về lợi thế cạnh tranh. Lợi thế cạnh tranh xuất phát từ nhiều hoạt động
riêng biệt của doanh nghiệp trong thiết kế, sản xuất, marketing, phân phối và
hỗ trợ sản phẩm. Mỗi hoạt động trong số này đều đóng góp vào tình trạng chi
phí tương đối của doanh nghiệp, tạo cơ sở cho việc khác biệt hóa. Thí dụ, lợi
thế về chi phí có thể bắt nguồn từ những mục khác nhau như hệ thống phân
phối chi phí thấp (low-cost physical distribution system), quy trình lắp ráp hiệu
quả cao, hoặc sử dụng được đội ngũ bán hàng giỏi. Khác biệt hóa có thể bắt
đầu với các yếu tố đa dạng hóa theo lối tương tự (similarly diverse), bao gồm
cả thu mua nguyên liệu thô với chất lượng cao, hệ thống đầu vào được phân
cấp linh hoạt hoặc một thiết kế cao cấp của sản phẩm.
Rõ ràng, cần có một phương pháp mang tính hệ thống để khảo sát mọi hoạt
động của doanh nghiệp và sự tương tác của chúng, để phân tích các nguồn gốc
của lợi thế cạnh tranh. Trong chương này, tôi giới thiệu chuỗi giá trị (value
chain) như là một công cụ cơ bản để thực hiện điều đó. Chuỗi giá trị chia cắt
một doanh nghiệp thành những hoạt động có tính chiến lược có liên quan với
nhau nhằm hiểu rõ hành vi chi phí, sự tồn tại và tiềm năng của các nguồn lực
để thực hiện khác biệt hóa. Bằng cách thực hiện những hoạt động chiến lược
quan trọng với chi phí thấp hơn hoặc đạt hiệu quả tốt hơn những đối thủ, một
doanh nghiệp sẽ có được lợi thế cạnh tranh.
Chuỗi giá trị của doanh nghiệp gắn liền với nhiều mảng hoạt động rộng
khắp, minh họa như trong hình 2-1. Những nhà cung cấp cũng có chuỗi giá trị
(ngược dòng), họ tạo ra và phân phối các yếu tố đầu vào cho doanh nghiệp, để
doanh nghiệp thu mua và sử dụng trong chuỗi giá trị của mình. Nhà cung cấp
không chỉ phân phối những sản phẩm của họ mà còn ảnh hưởng đến hoạt động
của doanh nghiệp theo nhiều cách khác nhau. Thêm vào đó, nhiều sản phẩm di
chuyển qua các chuỗi giá trị của nhiều kênh (channel value - kênh giá trị) để
đến với người mua. Các kênh này thực hiện các hoạt động cộng thêm và ảnh
