ong để đề phòng chúng đốt. Tôi bèn dùng một mưu chước công hiệu khác.
Trước hết, tôi lấy đất sét bịt kín cái hốc cây lại, chỉ để một lỗ nhỏ vừa bằng
cái tẩu hút thuốc của tôi. Đầu trùm kín một miếng vải lớn, tôi đốt tẩu thuốc
lên hút, phả khói vào qua cái lỗ hổng để làm cho lũ ong choáng váng và mê
mệt hẳn đi mà bắt cho dễ. Đầu tiên, một tiếng vù vù ồn ào từ trong vang ra,
giống như tiếng một trận bão ở xa đưa tới. Tiếng vù vù ấy dịu hẳn và sau
cùng thì hoàn toàn yên lặng. Đàn ong bị khói thuốc lá làm cho mê mẩn đã
không hoạt động được nữa. Có Phrê-đê-rích giúp, tôi đục một lỗ vào thân
cây bên dưới chỗ có tổ ong, rồi lấy một nắm thuốc lá đốt lên để xong khói,
phòng xa bọn ong tỉnh lại vì có tiếng động và khí trời lùa vào. Nhưng thực
ra chẳng còn gì đáng ngại về mặt ấy nữa cả: đàn ong đã mê mệt vì khói
thuốc lá, bám vào nhau thành từng chùm lớn bám trên thành tổ. Chúng tôi
chỉ việc nhẹ nhàng gỡ chúng vào những mảnh bầu lớn rồi đem đặt vào
trong cái tổ mới. Xong xuôi, chúng tôi xem xét tài sản chúng để lại và rất
ngạc nhiên trước một khối lượng lớn mật và sáp trong cái bộng cây đó.
Chúng tôi đặt vào trong tổ mới cho lũ ong những vầng sáp non và một
số vầng đầy mật để giữ chúng ở lại đó. Còn bao nhiêu thì lấy ra xếp vừa
đầy một thùng tô-nô nhỏ.
Để ngăn không cho ong trở về tổ cũ, tôi đặt nắm thuốc lá cháy dở vào
phía dưới bộng cây, bịt kín những lỗ hổng lại, trừ lỗ cao nhất ở chỗ chạc ba
đầu tiên. Chẳng mấy chốc đã thấy khói ùn ùn ra lối đó. Thì ra giống như
những cây liễu châu Âu, thân cây này hoàn toàn rỗng từ dưới lên trên, bên
ngoài chỉ còn lại lớp vỏ cứng rất dày.
Hôm sau chúng tôi lấy những vầng mật ong trong thùng ra, bẻ nhỏ cho
chúng dễ chảy và hứng vào một cái thùng rất sạch. Mật đã chảy cạn, chúng
tôi lấy những mảnh sáp còn sót mật bỏ vào một cái túi vải thưa đem ép.
Loại mật này không đẹp như thứ trước nhưng cũng vẫn ngon lắm. Chúng
tôi dành ra một ít để chế rượu mật ong theo kiểu người xưa, ngon thơm và
