hơn tất cả mọi chỗ khác trong thung lũng, cho nên nước không tràn đến
được. Nhưng cách xa độ vài trăm thước thì thì nước bao lấy mỏm đất như
là một cái đảo nhỏ giữa cơn hồng thủy. Một nỗi buồn sâu sắc xâm chiếm
tâm hồn chúng tôi khi nhìn thấy cái khối nước mênh mông đó còn có cơ
tăng thêm nữa. Chẳng bao lâu chúng tôi đã phải rời ra khỏi cái nhà trên
cây: mái dột lung tung, nước mưa lọt vào khắp nơi. Những cơn gió giật
trong các trận giông cứ như muốn cuốn phăng cả nhà lẫn người. Thế là
chúng tôi quyết định dời chỗ ở, xuống tạm trú bên dưới, trong gian kho
cạnh chuồng gia súc. Ở đó quá chật chội vì lỉnh kỉnh những đồ dùng và
lương thực chất đống từ trước. Chúng tôi lại ở ngay cạnh đàn gia súc, mùi
phân xông vào tận nơi nằm. Nhất là những lúc khói không bốc lên được, ùa
ra khắp nhà không sao chịu nổi. Chúng tôi phải tìm cách lấy hai miếng vỏ
cây úp vào nhau, bên trong trát đất sét, dựng một cái ống khói thông ra
ngoài. Gian nhà dành cho chuồng gia súc xem ra còn khá rộng, chúng tôi
bèn thu dọn lại. Những con vật nào sinh trưởng ở đây đã quen thung thổ và
có thể chịu đựng được thời tiết thì cho ra ở bên ngoài. Con nghé và con lừa
rừng được thả ra nhưng vẫn bị ràng chân lại để không thể đi xa được;
chúng có thể trú mưa dưới bóng chùm lá cây rậm rạp quanh nhà.
Thu xếp tạm như vậy, chúng tôi đã thấy dễ chịu hơn. Chân cầu thang ở
ngay chính giữa nhà. Chúng tôi cất đặt ở chân cầu thang khá nhiều đồ lặt
vặt chẳng khác gì trong những ngăn tủ. Vợ tôi dành lấy khoang dưới cùng
để làm việc bên cạnh sửa sổ cho sáng và thoáng. Dạo này, chúng tôi cũng ít
khi đỏ lửa lâu, phần vì tiết trời không lạnh, phần vì thức ăn không có gì
phải nấu kỹ: rất nhiều các thứ chế biến bằng sữa, lại có thịt và cá xông khói
để dành từ trước. Chim ri ngâm bơ là một kho dự trữ đáng kể, nhưng vợ
tôi, đúng là tay nôi trợ căn cơ, chỉ dọn ra những khi có “tiệc”.
Thường ngày, chúng tôi chăm sóc gia súc mất gần hết buổi sáng; sau
đó làm bột sắn, nướng bánh trên những tấm sắt đốt nóng. Cửa ra vào tuy có
lắp kính nhưng bầu trời đen nghịt, nhà lại ở dưới bóng cây vừa rộng và dày
lá nên đêm tối đến khá sớm. Thế là một cây nến xanh thắp lên, cắm vào cái
