Giờ đây nhìn lại, tôi lẽ ra nên có cái nhìn hoài nghi hơn về những mô hình
kinh tế được giảng dạy ở đại học. Nên ắt hẳn bạn sẽ rất vui mừng khi biết rằng tôi
sẽ chẳng đem ra bàn những kiến thức như mô hình định giá Black-Scholes, giá
niêm yết và kinh tế vĩ mô Keynesian, mô hình kinh tế vĩ mô IS/LM, triển vọng
hợp lý, tỉ lệ tập trung công nghiệp Herfindahl, hay mô hình tỉ lệ quy đổi Rudiger
Dornbusch.
Những lý thuyết vừa nêu, dĩ nhiên, là những thứ rất ngầu có thể giúp bạn
kiếm bạn tình ở buổi tiệc cocktail Mensa hay một buổi tụ tập của các nhân viên
ngân hàng trung tâm. Chúng cũng giúp bạn có được tấm bằng hạng nhất và một
chân giảng dạy ngon lành. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, chúng chẳng có ích
lợi gì với đầu tư. Vấn đề là, những học thuyết kinh tế như thế có xu hướng dựa
trên những giả định rất thanh lịch về cách thế giới vận hành, chứ không phải dựa
trên thực tế rất hỗn độn mà ta đang thực sự sống trong đó.
Nói đi thì phải nói lại, còn nhiều điều hữu ích tôi học được tại đại học không
hể uổng phí. Ví dụ như cách đọc báo cáo tài chính của công ty là
một điều hết sức cơ bản mà mọi nhà đầu tư nghiêm túc cần biết. Điều
này không chỉ đơn giản là hiểu sự khác biệt giữa cách ghi sổ sách tiền mặt
(actual cash accounting) và sổ sách kế toán phát sinh (accrual accounting). Điều
này cũng liên quan đến việc hiểu nhiều cách thức mà các quy tắc kế
toán có thể được dùng để xào nấu chỉ số thu nhập (EPS - Earning per share),chưa
kể đến khả năng minh định doanh số đang tăng hay đang giảm. Nếu bạn có tấm
bằng MBA hay CFA bạn đã thu thập được cơ chế cơ bản của loại phân tích này.
Nếu không, có những quyển sách có thể bổ sung phần kiến thức nền tảng này,
bao gồm những tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng như của Ben Graham và David
Dodd, Marty Whitman, John Mihaljevic, Seth Klarman, và Joel Greenblatt. Bạn
không cần tôi phải điểm lại một lãnh vực màu mỡ đã được nhiều tiền nhân khai
phá.
Master of Business Administration là bằng thạc sĩ chuyên ngành quản trị
kinh doanh. Chartered Financial Analyst là một chứng chỉ dành riêng cho
các nhà phân tích tài chính chuyên nghiệp trong các lĩnh vực: chứng khoán,
đầu tư, quản lý rủi ro, ngân hàng và tài chính - Chú thích của người dịch.
