Thích nghĩa những từ ngữ.
A. DÀN BÀI
Hướng dẫn tinh thần đề : Đây là một đề có 2 phần không cân đối. Phần
xét nhận về phương diện nghệ thuật văn chương nhẹ hơn. Từ ngữ có thể
thích nghĩa riêng ra một đoạn ở giữa bài. Trong các câu hỏi còn đặt ra mấy
điểm nghi vấn hỏi về từng loại nên bài đề phải nhắc lại các tiểu mục một
cách rành rọt.
1) Mở bài – Trình bầy xuất xứ : Đoạn văn ở vào cuối phần thứ nhất
trong tác phẩm, diễn tả lúc người cung phi nhan sắc còn tươi đẹp, được chúa
mến yêu ; nhưng đồng thời lòng vẫn ngậm ngùi, buồn rầu. Báo trước các
mục trong bài : về phương diện tư tưởng có : a) Tư tưởng tác giả mang
khuynh hướng nhục dục. b) Tâm lý bất mãn của người đàn bà khi nhận ra
mình chỉ là một thứ bán vui cho vua chúa. Về phương diện nghệ thuật thì
tạm gói tròn trong nhận định này : Đoạn văn mang mầu sắc trường « Tả
chân Trưởng giả ». Khi vào thân bài, ta sẽ làm theo thứ tự : Bình giảng tư
tưởng, Thích nghĩa từ ngữ, Bình giảng nghệ thuật.
2) Thân bài :
- Bình giảng tư tưởng :
a) Khuynh hướng nhục dục : Nề nếp sinh hoạt sung túc, huyết thống
quý tộc hào hoa phong nhã, tâm hồn lãng mạn, ảnh hưởng hành lạc của xã
hội, hoạt cảnh khoái lạc trong cung, dinh thự v.v… đã khiến Nguyễn Gia
Thiều có khuynh hướng ấy. Ngoài điểm này, còn thêm một điểm :
b) Tâm lý bất mãn của người đàn bà khi nhận ra mình chỉ là một thứ
bán vui cho vua chúa : Nàng cung phi vô hình chung mang tư cách đại diện
cho nữ giới, có phản lực yếu ớt chống lại những bất công xã hội lúc bấy giờ
(đã coi thường quyền sống của đàn bà). Nhưng tâm lý đó chỉ là tâm lý cá
nhân, lẻ tẻ. Tuy hưởng thụ khoái cảm nhưng người đàn bà vẫn thấy tủi hờn :
trạng thái tâm hồn đặc biệt của giới cung phi, cung nữ.
