LUẬT ĐỜI VÀ CHA CON - Trang 84

tâm lý thì làm sao được. Sẽ thành kẻ mị dân thôi, phải không các đồng chí?
Về tâm lý, tôi biết đồng chí bí thư rất sốc khi anh ta xin được nói chuyện
ngoài giờ sản xuất. Ai lại đầu giờ làm việc mà triệu người điều hành lên thì
chết: người ta rồi còn gì. Chắc nghe báo cáo, đồng chí bực quá nên quên
mất rằng anh ta phải điều hành sản xuất chứ không phải làm công việc hành
chính, để đấy lên ngay, lúc khác làm cũng được. Còn chuyện xưng hô. Ta
quen như gia đình xưng hô theo tuổi tác, và huyết thống. Thật ra, nên xưng
hô theo quan hệ hành chính, công việc. Trong giờ làm việc cứ xưng "tôi" là
hay nhất, đừng có chú cháu, anh em, nhất là các cô gái. Ở nhà, tôi yêu cầu
vợ tôi chỉ được xưng em với các bậc đàn anh trong họ tộc và xưng hô với
chồng thôi, chứ ai cũng anh anh, em em như hai người yêu nhau, hay hai
vợ chồng ấy. Xưng hô như thế dễ tạo ra tâm lý dè dặt nể nang với người ít
tuổi, với phụ nữ, có thể tạo ra thói gia đình, gia trưởng trong người nhiều
tuổi, nhất là người lãnh đạo. Đồng chí bí thư có yêu cầu Trần Kiên phải có
ý thức Đảng. Đúng, nhưng hơi sớm, hơi cao. Người ta còn đang phấn đấu
mà! Vả lại làm sao tách bạch được ý thức đảng ra khỏi ý thức trách nhiệm
của người kỹ sư quản lý điều hành trong một con người cụ thể được. Nó
phải nhập làm một, không thể phân biệt, không thể tách rời mới biện
chứng. Ông Tố Hữu có nói trái tim ông chia ba phần, phần cho Đảng nhiều
hơn cả, còn hai phần kia chia đôi, một phần cho thơ và một phần cho vợ, là
một cách nói hình ảnh thôi, chứ làm sao chia ngăn, chia ô ra được…
Còn chuyện thành phần. Tôi nghĩ, chả nên nặng nề thế. Trừ bóc lột này, trừ
phản động này, trừ có người thân ở hàng ngũ địch trong nguỵ quyền, nguỵ
quân miền Nam, hoặc chưa xác minh được rõ ràng thì phải gác lại thôi.
Còn tiểu tư sản, tiểu thương thì có làm sao. Cũng nghèo rớt mồng tôi cả
thôi mà. Ông cụ tôi năm nay tám ba tuổi, cùng là giáo viên tiểu học từ chế
độ cũ.
Đồng chí bí thư Thành uỷ, đã một lần, nhân ngày Quốc tế Hiến chương các
nhà giáo, có đến thăm. Ông nói với bố tôi: "Không có thầy dạy chữ, dạy
làm người, thì con không có được ngày hôm nay". Chuyện này báo Đảng
đã đưa tin, đăng cả ảnh, các đồng chí biết rồi.
"Đời người, ai chả phải qua trường học. Bất hạnh mới mới không được học.