CHƯƠNG 4 : NHỮNG KHUÔN MẶT LỚN CỦA
LÀNG BÁO
TỔNG QUÁT
Báo chí Việt Nam, suốt tiến trình hoạt động 100 năm kể từ 1965, đã có
sự góp mặt của một số đông đảo những người cầm bút vừa chuyên nghiệp
vừa tài tử. Từ lúc khởi thủy chào đời, báo chí Việt Nam trải qua rất nhiều
biến cố lúc suy lúc thịnh nhưng bất cứ vào thời gian nào, giới cầm bút trong
làng báo cũng vẫn kiên gan trung thành với lý tưởng và hàng ngũ của mình.
Sự trung thành đó phát xuất từ nhiều lý do khác biệt đối với từng trường hợp
riêng rẽ.
Đứng đầu hàng ngũ những người cầm bút của làng báo, theo thứ tự thời
gian, là giới quan lại phục vụ chính quyền bảo hộ trong thời kỳ lệ thuộc.
Giới này đi vào làng báo với rất ít ý thức quốc gia dân tộc nhưng nặng lý
tưởng văn hóa. Họ muốn làm báo để quảng bá cho tiếng Việt Nam và du
nhập tư tưởng phương Tây và nền văn hóa cổ truyền Đông Phương mong
tạo được một sự hòa hợp tốt đẹp đưa tới tinh hoa của nghệ thuật. Mặc dù lớp
người này, vì áp lực nặng nề về chính trị của chính phủ Pháp, không đi đúng
được đường lối của dân tộc ta trong công cuộc đấu tranh chung dành quyền
độc lập, nhưng không ai có thể phủ nhận công lao to lớn của họ trong công
cuộc xây dựng nền văn hóa nước nhà. Chính nhờ công lao đó mà Việt Ngữ
có được con đường tiến nhanh để đạt tới địa vị ưu thế sau này.
Sau ngày khai sanh của tờ báo đầu tiên ở nước ta, các nhà cách mạng
đã nhìn thấy ngay sức mạnh của báo chí và ảnh hưởng của nó đối với lối
sống quần chúng cũng như cuộc chiến đấu chống thực dân. Những nhà chí sĩ
Việt Nam đã mau lẹ nhập vào làng báo, hoặc bằng các phương tiện riêng,
hoặc lợi dụng ngay những tờ báo đã do chính phủ thực dân ấn hành, để sử
dụng báo chí làm một thứ khí giới hỗ trợ cho việc tranh đấu. Đây là nhóm
người cầm bút thứ hai trong hàng ngũ báo chí xứ ta. Họ không phải là những
nhà báo chuyên nghiệp, không làm báo vì báo chí nhưng làm báo vì chính
