CHƯƠNG 33
Biết Người Biết Ta
Trong một bữa tiệc lộng lẫy tại Stockholm được tổ chức để ăn mừng
cho giải thưởng Nobel mà mình nhận được, nhà kinh tế học người Mỹ
George Akerlof (sinh năm 1940) đã giải thích quan điểm về kinh tế học của
bản thân cho các vị khách mời, trong đó có đức vua và hoàng hậu của Thụy
Điển: “Đem một con ngựa già yếu tới chợ. Bỏ một con lươn sống vào họng
của nó. Nó sẽ lại tràn đầy sức sống.” Những người bán ngựa già yếu sử dụng
mọi chiêu để làm ngựa của họ trông có vẻ khỏe mạnh. Mặc dù những điều
này có thể gây ra những hậu quả xấu: “Một phần của thị trường là những kẻ
lừa đảo. Phần còn lại thì tránh những kẻ lừa đảo đó. Đến một mức cực đoan,
thị trường sẽ hoàn toàn sụp đổ.”
Akerlof nổi tiếng nhờ một bài báo vào năm 1970, “Thị trường những
quả chanh”, xem xét phiên bản thời hiện đại về tình thế nan giải của người
mua ngựa: làm thế nào để mua một chiếc xe ô tô đã qua sử dụng. Chiếc xe
mà bạn đang định mua từ người bán xe có thể là một chiếc xe tốt. Tuy nhiên,
nó cũng có thể là một món hàng tồi (một “quả chanh”), chiếc xe mà khi ở
sân trước gara xe thì nhìn rất ổn nhưng chắc chắn sẽ hỏng nếu được lái nhiều
