những khác biệt giữa các giáo hội là điều đáng được tôn vinh. Sau cùng thì mọi
gia đình đều có kiểu cách và lề lối sinh hoạt riêng; mặt khác, tất cả đều thuộc
chung một cộng đồng nhân loại toàn cầu. Lối tiếp cận tôn vinh sự đa dạng đang
dần trở nên nổi bật. Có rất ít cơ hội để hàn gắn hàng ngàn hệ phái Kitô thành một
doanh nghiệp khổng lồ. Tuy vậy, lối tiếp cận ấy đang tạo điều kiện để ta nhìn
thấy đức hạnh và vẻ đẹp trong sự đa dạng. Tựa như một khu vườn có trăm hoa
đua nở, con người có thể hiểu và thờ phượng Thiên Chúa theo nhiều cách khác
nhau.
Nếu điều này nghe có vẻ phương Đông hơn phương Tây, Hindu hơn Kitô,
thì vì nó đúng là vậy. Phong trào hòa hợp tôn giáo có thể chính thức khởi động ở
Kitô giáo vào năm 1910 nhưng động lực đằng sau nó đã có từ khá lâu trước đó.
Ta đã thấy phong trào ấy trong Sikh giáo khi dân họ có thái độ cởi mở đối với các
truyền thống tín ngưỡng khác. Thái độ ấy cũng phản ánh một ẩn dụ của Hindu
giáo là hình ảnh nhiều dòng sông tìm đường đổ ra biển lớn. Quan niệm này hẳn
sẽ không hấp dẫn với nhà tiên tri Muhammad, người vốn không xem Hồi giáo
như một tín ngưỡng như bao tín ngưỡng khác mà coi nó là sự hoàn thiện và hội tụ
của mọi tôn giáo ở trên đời.
Như vậy, điều hấp dẫn nằm ở chỗ chính từ Hồi giáo, chứ không phải Hindu
giáo, đã phát sinh ra một tôn giáo mang tính toàn cầu nhất trên Trái đất ngày nay
gọi là Baha'i. Nó bắt nguồn từ năm 1844 ở Ba Tư, nay là Iran. Giống Kitô giáo
và Hồi giáo, Baha'i giáo là tôn giáo theo truyền thống tiên tri cổ điển. Điểm cốt
yếu của việc tiên tri là tâm ý của Đấng Toàn Năng được mặc khải cho những
người chọn lựa đặc biệt, thường là nam giới, rồi các vị này truyền tiếp những gì
đã thấy và nghe được. Từ đó, một cộng đồng sẽ hình thành để đem giáo lý mới
đó ra với thế giới. Hồi giáo ca tụng truyền thống tiên tri này, trải dài từ Abraham
qua Giê xu rồi đến Muhammad. Nhưng họ tin rằng Muhammad là vị tiên tri cuối
cùng, tột đỉnh hoàn hảo của dòng suối nguồn mặc khải, phong ấn của các Đấng
Tiên Tri. Con sông cuối cùng đã tìm thấy biển hồ của nó. Dòng tiên tri đã dừng
lại.
Baha'i giáo không cho là như vậy. Với họ thì không có con sông hay đập
nước nào giam hãm được dòng mặc khải của Thiên Chúa. Dòng sông vẫn đang
chảy. Dòng tiên tri vẫn đang tiếp diễn. Nó sẽ chảy cho đến hồi cuối của lịch sử.
