phòng, glycerin hàng ngàn tấn mỗi tháng. Ông còn là người Việt đầu tiên
lập ra hai nhà máy xay lúa công suất trên 100 tấn gạo/ngày. Ông được mệnh
danh là nhà công nghiệp vì là nhà sáng lập, làm chủ tịch hoặc thành viên
chính của nhiều hiệp hội kinh tế ở Nam Kỳ và Đông Dương.
“Ông vua đường thủy” Bạch Thái Bưởi (1874-1932) cũng là một trong
những tên tuổi khét tiếng thời Pháp thuộc, người đã kinh doanh rất thành
công trong ngành vận tải đường sông. Ông được mệnh danh là “Vua sông
biển Đông Dương”, có địa bàn hoạt động khắp Đông Dương và các vùng
lân cận như Hồng Kông, Trung Quốc, Nhật, Singapore... Ông đã mua lại
những con tàu của các công ty Hoa, Pháp bị phá sản, thậm chí mua lại cả
xưởng đóng tàu của R.Marty. Đã có lúc Bạch Thái Bưởi sở hữu trong tay
hơn 40 con tàu, có 2.500 người làm việc trên các đội tàu, xưởng đóng tàu...
Vào thời kỳ này, người ta còn nhắc tới những cái tên như Nguyễn Sơn Hà
(1894 - 1980) - ông chủ hiệu sơn Gecko, Ngô Tử Hạ (1882-1973). Xuất
thân từ một thợ làm trong một nhà in cho Pháp, đến năm 25 tuổi đã có nhà
in riêng và sau này trở thành nhà tư sản dân tộc sở hữu trong tay 2 nhà in,
có nhiều đóng góp tích cực cho Cách mạng...
Và để hình thành được một thế hệ những nhà tư bản Việt là chuyện không
hề dễ dàng. Đó là cuộc chiến trên thương trường giữa doanh thương Việt và
các tư bản Pháp, tư bản Hoa Kiều.
Có thể nói, phong trào cổ vũ thực nghiệp đã cho đời một tầng lớp những
người làm kinh doanh mới, từng bước làm thay đổi cơ bản hình ảnh của
người hành nghề kinh doanh buôn bán. Chuyện người Việt làm giàu cũng
dấy lên một tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc. Những con tàu của Bạch
Thái Bưởi mang những cái tên rất Việt Nam giong buồm sánh vai cùng các
tàu buôn lớn của thế giới giữa đại dương, đã từng là niềm tự hào của đồng
bào ta. Sự phát triển và lớn mạnh của những nhà tư sản Việt có tinh thần ái
quốc trên thương trường, sánh vai cùng các tư bản nước ngoài đã cho người
dân đất Việt một niềm tin vào tương lai phía trước.
