cảm thấy day dứt như mình chưa toại một điều gì đó. Khát vọng khai trí
dường như vẫn còn nguyên sau gần chục năm xa nước. Trong tâm can cụ
vẫn đang ấp ủ ý định sẽ tiếp tục con đường mà trước kia Đông Kinh Nghĩa
.Thục còn làm dang dở
***
Tin làng Nhị Khê sắp khánh thành một ngôi trường mới đầu tiên đã lan đi
các xã bên. Ngay trong những ngày ngôi trường được khởi công xây dựng,
một không khí háo hức đã lây lan trong lòng những người dân nơi đây. Tri
thức chính là cái gốc quan trọng để các thế hệ trẻ trưởng thành, có thực
nghiệp và có những cống hiến quý giá cho xã hội.
Dân chúng Nhị Khê được tin trường là do một người của làng đứng ra xây,
nhưng lại cũng có nhiều lời bàn tán trái ngược nhau về một mạnh thường
quân thực sự còn đứng trong bóng tối... Gần ngày khánh thành, bỗng một
toán lính trên huyện đã về làng, yêu cầu những người thợ ngừng tay, dỡ dỡ
xà nhà ra để chúng kiểm tra. Phía sau xà nhà là tên của cụ cử Lương. Toán
lính được lệnh bạt đi phần gỗ đã khắc tên của cụ trên đó.
Thì ra, những người thợ xây biết được đây là ngôi trường do cụ Lương Văn
Can bỏ tiền túi ra xây, nhưng vì cụ là người từng có án với chính quyền nên
phải mượn tên của một người khác. Cảm phục và xúc động trước tấm lòng
của một cụ già đến tận cuối đời vẫn trăn trở về chuyện quốc dân, những
người thợ bèn chạm khắc tên cụ lên thanh xà ngang của ngôi trường, nhưng
giấu vào phía trong. Chuyện nhỏ đó thôi song cũng không qua mắt được tụi
mật thám....
Tuy nhiên, sự kiện này chỉ một lần nữa khiến cho dân làng càng rõ hơn vị
mạnh thường quân đã “áo gấm đi đêm”, lặng lẽ bỏ tiền túi ra xây trường
cho con em trong làng.
