Cuối cùng Hà Nội cũng đến được năm 2000. Đêm mồng một tháng một
một phụ nữ trẻ Hà Nội tên là Trần Minh Phượng lên giường ngủ từ chín giờ
tối, sớm hơn thói quen đúng một tiếng, để chuẩn bị cho buổi đi làm lần đầu
tiên trong đời vào sáng hôm sau, để trở thành một cán bộ công nhân viên
nhà nước. Kĩ sư canh nông Nguyễn Thanh Bình, chồng của Phượng, không
thể xem vô tuyến trong lúc vợ ngủ đã ngồi đánh xi cả năm đôi giầy màu
đen cỡ bốn mươi ba. Đêm hôm ấy, giám đốc Nguyễn Đức Lương hoà giải
với vợ bằng cách quay lại phòng riêng của hai vợ chồng sau ba đêm ngủ
trên đi-văng phòng làm việc. Cũng đêm hôm ấy, nhiều người Việt Nam nhớ
lại bài trả lời phỏng vấn các nhà báo Mỹ của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng,
hai mươi năm trước, về tương lai của chủ nghĩa xã hội có khẳng định câu
trả lời sẽ là năm 2000. Hai mươi năm đã qua, Hà Nội không còn là thành
phố của thế hệ những người nói tiếng Pháp còn nhanh hơn tiếng Việt. Hai
mươi năm đã qua, Hà Nội cũng không bỡ ngỡ nhiều khi bước vào năm cuối
của thiên niên kỉ. Bởi vì thực ra năm 2000 của Hà Nội đã bắt đầu từ hai
mươi năm trước, từ một nụ cười chiến thắng đại diện cho ba triệu nụ cười
của thủ đô, cho sáu mươi triệu người dân Việt. Năm 2000 Hà Nội đếm
được hai mươi nghìn khoảng không gian khép kín, khoảng nào cũng nép
dưới gậm cầu thang, cũng giới thiệu giải pháp tối ưu biến nhà kho thành
văn phòng. Hai mươi nghìn gậm cầu thang là hai mươi nghìn chuyện cơm
bữa của thành phố nơi dân cư rất ư giản dị, coi trang trí nội thất là điều xa
xỉ. Giữa khu phố cổ hay vùng mới mở rộng, đâu đâu cũng bắt gặp những
diện tích mười mét vuông sáng bán phở, ngày cho thuê băng hình, tối cà
