II.
N
hững chiếc đầu tầu rống lên trên đường sắt ở ga Kupianxka, trên cái tháp
lỗ chỗ các vết đạn, mặt trời chiếu xuyên qua lớp bồ hóng và khói. Mặt trời
bị đẩy lùi xa nơi đây đến mức không nghe thấy tiếng nổ ì ầm. Chỉ có tốp
máy bay ném bom của quân ta đang lao về hướng tây, làm rung chuyển mặt
đất bởi tiếng gầm rú kinh người của chúng. Tiếng hơi nước phụt lên từ còi
tàu mà không thấy tiếng, các đoàn tàu lăn bánh trên đường ray mà không
nghe thấy tiếng. Và rồi sau đó Trechiakov dù có lắng tai nghe bao nhiêu đi
nữa vẫn không thấy vọng về cả tiếng bom nổ từ đằng xa ấy.
Những ngày mà anh từ trường sĩ quan về thăm nhà và từ nhà đi qua khắp
mọi miền đất nước đã hòa vào nhau giống như hai thanh ray luôn nhập làm
một. Buông chiếc áo capot bộ đội mang quân hàm trung úy xuống đống đá
răm hoen ố rỉ sắt, anh ngồi xuống một nhánh đường ray cụt, và bắt đầu ăn
khan. Mặt trời rọi chiếu rất mùa thu, gió vờn những sợi tóc mới mọc trên
đầu anh. Tháng chạp năm bốn mốt, từ chiếc tông đơ mái tóc loăn xoăn của
anh vừa mới rơi xuống đã bị chiếc chổi sể quét lại thành từng búi trên sàn
nhà cùng với những sợi tóc cũng loăn xoăn như thế, sẫm màu đen nhánh,
hung hung, vàng nhạt, mềm mại hay cứng quèo, và thế là từ đó anh chưa
phải cắt tóc thêm một lần nào. Vẻ đẹp tuyệt vời nguyên vẹn của anh trước
chiến tranh chỉ còn trên một tấm ảnh ở chứng minh thư nhỏ xíu mà mẹ anh
hiện giờ đang giữ.
Những cái đệm sắt của các toa tàu đụng nhau xoang xoảng, khí than cháy
ngột ngạt cuốn đến, hơi nước xèo xèo, mọi người bỗng lao vút đi đâu đó,
họ chạy, nhảy qua đường tàu; có lẽ chỉ riêng anh ở ga nào cũng vậy không
hề vội vã. Ngày hôm nay đã hai lần anh đứng xếp hàng ở trạm hậu cần.
Một bận, anh đã tiến sát ô cửa nhỏ, chìa giấy giới thiệu ra, nhưng hóa ra lại
còn phải thanh toán một khoản gì nữa. Suốt cuộc chiến tranh nói chung anh
quên mất thói quen mua bán, nên trong túi không có lấy một đồng xu.
Ngoài mặt trận tất cả nhũng gì cần thiết hoặc là được cấp phát hoặc là nằm
lăn lóc khắp nơi trong lúc tấn công, trong lúc rút lui: xin mời, mang được
