- « Đông Dương tạp chí » sống tới năm 1918 và bị đổi ra làm « Trung
Bắc tân văn » và « Học báo ». Sự thật thì « Trung Bắc tân văn » đã có mặt
năm 1913 và « Học báo » 1919
. Ông DƯƠNG QUẢNG HÀM cho biết
đến năm 1915, ông VĨNH đang là chủ bút « Đông Dương tạp chí » lại kiêm
luôn chủ bút « Trung Bắc tân văn ». Đến năm 1919, ông VĨNH đứng ra làm
chủ nhiệm tờ « Trung Bắc tân văn » bắt đầu ra hằng ngày.
Phần hai ông HOÀI-THANH và HOÀI-CHÂN, tác giả quyển « Thi-
nhân Việt-nam » cũng không tránh khỏi được một đôi chỗ sai chạy. Theo
quyển này, XUÂN-DIỆU là người quê ở Hà-tĩnh trong lúc chính XUÂN-
DIỆU nói là Qui-nhơn.
Tên tuổi có khi không bảo đảm được tính cách xác thực của một chi
tiết, một sự kiện mà chỉ có tài liệu cụ thể được khảo chứng thận trọng.
Trong hoàn cảnh đặc biệt của đất nước Việt-nam, nói đến tài liệu cũng là
một vấn đề nhức óc rồi. Cho nên tác giả – trong đó kể luôn cá nhân người
viết những dòng này – dễ dàng lặp lại của nhau những điều sai lẫn đúng.
Ông TÂN-FONG-HIỆB ghi năm sanh của TẢN-ĐÀ là 1888 sau khi
đã cân nhắc, lập luận thận trọng, nhưng ở đây lập luận không thay thế được
cho tài liệu cụ thể. Hiện chúng ta chưa có điều kiện để kiểm chứng năm
sanh của thi sĩ như đã có thể làm đối với ngày giỗ của ông. Có nên cẩn thận
đặt một dấu hỏi sau năm 1888 hay 1889 chăng ?
VỀ NGÀY MẤT
Ông NGUYỄN MẠNH BỔNG trong bài đã dẫn, viết hồi năm 1944,
cho biết : « Ngày 20 tháng tư ta (17 Juin) tiên sinh tạ thế ở căn nhà số 71
Ngã tư Sở Hà-nội… » (tr.33).
Nhiều sách giáo khoa cho đến nay vẫn coi ngày 17-6-1939 dương lịch
là ngày « Cái hạc bay lên vút tận trời » như sách của PHẠM THẾ NGŨ,
NGUYỄN SỸ TẾ, XUÂN-TƯỚC…
