Hơn nữa, ông T.K. còn tự mâu thuẫn khi phê bình LAN-KHAI cũng
trong cuộc phỏng vấn đó : « Còn Lan-Khai, theo thiển ý, không thể gọi là
một nhà tiểu thuyết lịch sử được. Trong những truyện lịch sử của ông, ta
chỉ thấy có cái tên người trong lịch sử, còn những hành động của người
trong truyện, cho đến những cái thuộc về địa lý, chánh trị, chế độ, phong
tục, hầu hết không phù hợp với lịch sử chút nào. Lỗi ấy, vì ông chưa đủ về
sử học. »
Như vậy thì việc C.B.Q. cho điểm vào quyển thi của sĩ tử lại « đủ về
sử học » hay sao ? Với tiểu thuyết lịch sử, ông đòi hỏi « những cái thuộc về
địa lý, chính trị, chế độ, phong tục » phải hợp với lịch sử thì tưởng với loại
truyện ký, dầu là truyện ký tiểu thuyết hóa (trên lịch sử tiểu thuyết một mực
về mặt tra cứu tài liệu) theo quan niệm của ông, sự thật phải lọc lõi hơn
nhiều, chớ không thể chấp nhận chuyện cho điểm và đổi chuyện của Chiêu
Lỳ ra chuyện của C.B.Q. được.
Vẫn theo ý ông T.K. đã phát biểu trong cuộc phỏng vấn, quyển « Cao
Bá Quát » không phải là một tiểu thuyết lịch sử mà cũng không phải là một
truyện ký hiểu theo nghĩa thông dụng từ trước mà nó lơ lững giữa hai thứ
đó, « truyện ký tiểu thuyết hóa ».
Phải chăng quan niệm này chỉ có ở T.K. sau khi quyển « Cao Bá Quát
» bị ông D.T.G. mổ xẻ mạnh tay, để « hóa giải quyền cước » của đối
phương ?
Nếu quả có thật vậy chăng nữa tưởng cũng khó thành công vì chính
ông đã định tính rõ ràng cho công việc làm của mình là nghiên cứu lịch sử
để tìm sự thật qua đoạn sau đây trong quyển « Cao Bá Quát » : « Nên biết
Cao-Chu-Thần dù sao cũng đã là người trong lịch sử. Sinh những năm sau,
chúng ta muốn tìm lấy sự thực đã qua những năm về trước của cái xã hội,
cái quốc gia mà ta hiện sống, « Tìm lấy sự thực »
, đó là cái khẩu hiệu duy
nhất của chúng ta trong khi nghiên cứu lịch sử ; chúng ta không bằng lòng
cho những ngòi bút bị sai khiến bởi lòng yêu, ghét, làm cho sai một sự thực
nào. » (tr.79)
