thiết đó. Tibecgiơ là người độc nhất mà đơ Griơ có thể cởi mở hết tấm lòng,
và chính nhờ những cuộc tranh cãi tay đôi với Tibécgiơ, chàng đã lần gỡ
được thực chất của mối tình say đắm mình đang đeo đuổi và tìm thấy lời
giải đáp cho những câu hỏi đang dằn vặt tâm can. Trong những cuộc tranh
cãi ấy, quan điểm của hai người hoàn toàn khác nhau, nhưng điều đó không
hề cản trở họ hiểu nhau (nhất là Tibecgiơ đối với tâm tư của đơ Griơ). Lý lẽ
do Tibecgiơ đưa ra, đơ Griơ hoàn toàn không thể chấp nhận được, vì những
lý lẽ ấy chẳng những bao hàm cả sự kết án cách hành động của chàng, mà
còn công khai bác bỏ hoàn toàn cái ảo tưởng của chàng về cuộc sống hạnh
phúc với Manông.
Dẫu sao, chàng hiệp sĩ bất hạnh cũng chẳng còn ai khác nữa để mà
tâm sự: chàng biết rõ rằng người bạn ấy sẽ đem đến cho mình chẳng phải
chỉ có những lời chỉ trích, mà còn có cả sự cảm thông, sự nâng đỡ và sự
thấu hiểu.
Nhân tiện cần ghi nhận rằng chưa bao giờ đơ Griơ đã thử cố trò
chuyện với Manông về những đề tài thường xuyên được đề cập đến trong
những cuộc tranh luận với Tibecgiơ.
Trước ngày gặp Manông, đơ Griơ chắc hẳn vẫn luôn luôn chia sẻ các
quan niệm của Tibecgiơ. Sự giống nhau đó chính là nền tảng của tình bạn
giữa hai người, là cội rễ của sự kính trọng lẫn nhau giữa họ. Sự bất đồng
quan điểm giữa đơ Griơ và Tibecgiơ chỉ là một chuyện nhất thời, và rất có
thể sự bất đồng đó, nếu không hoàn toàn mất đi, thì ít ra cũng sẽ đỡ gay gắt
hơn, một khi những thế lực chia rẽ họ mất tác dụng. Theo nhận định rất sắc
sảo của nhà nghiên cứu văn học Arsen Usse, Tibecgiơ là lương tâm của
hiệp sĩ đơ Griơ.
Tài nghệ mà nhà văn đem ra để sáng tác nên Truyện hiệp sĩ đơ Griơ và
nàng Manông Lexcô đã đưa thiên truyện không bao lăm trang này vào hàng
những kiệt tác vĩ đại nhất chẳng những của văn chương Pháp, mà cả của
văn chương thế giới. Thiên truyện được viết bằng một bút Pháp giản dị và
hài hòa lạ thường; lời văn chuẩn xác, trong sáng và đầy âm hưởng, không
