Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 57
Trong hai năm cuối đời Mao một phong trào chống Mao phát triển một
cách âm thầm mà đáng kể, mà trung tâm điểm là Đặng Tiểu Bình. Đặng bị
Mao cách chức năm1966 ngay trước khi cuộc Cách mạng văn hóa nổ ra,
ông và gia đình bị giam tại gia, và bị bắt trải qua nhiều cuộc đấu tố. Con
trai và gái của Đặng bị bắt buộc phải đấu tố cha mẹ của mình ngay tại đại
học Bắc Kinh. Người con trai nhảy lầu tự tử, không chết nhưng bị bán thân
bất toại. Mao cho đón ông về lại Bắc Kinh băm 1973 và giao cho ông làm
phó thủ tướng, nhiệm vụ chính là để tiếp khách nước ngoài. Cuối năm đó,
Đặng được giao quyền lãnh đạo quân đội. Giao cho Đặng nhiều quyền hành
như vậy là một canh bài, nhưng Mao đã tính toán đúng. Đặng hoàn toàn
không cho phép bất cứ một cuộc nổi loạn nào được xảy ra khi Mao còn
sống, và ngay cả sau khi Mao chết, Đặng cũng không cho phép hạ bệ Mao
một cách chính thức.
Ngay khi nắm được quân đội, ông cho thâu nhận lại làm việc hàng loạt
những người đã bị Mao thanh trừng trong cuộc Cách mạng văn hóa. Ông
cũng cho khôi phục lại một số giá trị văn hóa, và nâng cao mức sống người
dân, những chuyện mà ngày trước Lưu Thiếu Kỳ từng làm và bị khép tội
"xét lại".
Mao luôn coi cuộc Cách mạng văn hóa là một thành công vĩ đại của mình,
vì thế ông đã phong cho 4 người có công nhất được vào bộ chính trị và có
rất nhiều quyền hành: Giang Thanh, Trương Xuân Kiều (Zhang Chunqiao),
Vương Hồng Văn (Wang Hongwen) và Diêu Văn Nguyên (Yao Wenyuan).
Nhóm này sau này bị gọi là Tứ nhân bang. Đối lại, Đặng cũng thành lập
một nhóm người để chống Mao và nhóm Tứ nhân bang bao gồm cả Quân
uỷ Trung ương Diệp Kiếm Anh (Ye Jianying) và Thủ tướng Chu Ân Lai.
