Thế là hết hy vòng vào một cuộc sống sáng sủa hơn. Chẳng được nơi
làm việc như ý, Pi-e và Ma-ri đành bằng lòng với cái nhà xe để tiếp tục thí
nghiệm. Và những giờ hăng say sống trong cái lán ấy đã an ủi họ bao nhiêu
lỡ làng. Họ vẫn dạy học. Dạy với thiện chí, không chút miễn cưỡng. Sau
này, nhiều học trò cũ còn nhớ với lòng biết ơn những bài giảng sinh động và
mạch lạc của thầy Pi-e. Và nhiều nữ sinh trường sư phạm Xe-vrơ đầy ham
thích khoa học cũng là nhờ Ma-ri, bà giáo có mớ tóc hung, giọng nói thuộc
dân tộc Xla-vơ làm cho những bài chứng minh cao siêu của bà nghe như hát.
Bị giằng co giữa việc nghiên cứu khoa học và nhu cầu đời sống, Pi-e
và Ma-ri quên cả ăn, cả ngủ. Cái nếp “sống bình thường” xưa kia Ma-ri đặt
ra, những thành tích nội trợ, nấu nướng của người vợ trẻ nay hầu như bị lãng
quên.
Họ làm việc đến kiệt sức mà không biết rằng đó là một sự liều lĩnh.
Nhiều khi Pi-e, nhức nhối chân tay đến mức không thể chịu được, phải nằm
liệt. Ma-ri, thần kinh có phần vững hơn; từ khi đẩy lùi được cái bệnh lao mới
chớm đã làm cho cả nhà lo âu, bằng cách liều xem thường không cần kiêng
khem gì thì Ma-ri tưởng mình sức vững như đá, khó mà ốm. Nhưng trên
quyển sổ nhỏ ghi hàng tuần trọng lượng của mình, con số cứ thấp đều. Bốn
năm ở nhà xe Ma-ri sút đi bảy cân. Bạn bè ai cũng ái ngại thấy Ma-ri như tàu
lá. Một nhà vật lý trẻ phải viết thư cho Pi-e khẩn khoản mong ông chú ý sức
khoẻ của Ma-ri và bản thân. Bức thư này đã phác họa một cách đáng lo ngại
về cuộc sống, và sự hy sinh của hai nhà bác học.
Gioóc Xa-nhắc viết cho Pi-e Qui-ri:
“Gặp chị Qui-ri ở Hội vật lý, tôi sửng sốt trước thần sắc suy nhược
của chị. Tôi biết rằng chị đã làm việc căng thẳng trong thời gian viết luận
án. Nhưng chị không đủ sức để sống một cuộc đời hoàn toàn tinh thần, như
cuộc đời anh chị đang sống, và điều này áp dụng cả với anh nữa. Một ví dụ
cụ thể là hai anh chị không chịu cố gắng ăn để lấy sức. Nhiều lần tôi thấy
chị Qui-ri chỉ ăn hai khoanh xúc-xích và uống một chén nước trà. Sức nào
kham nổi ăn uống thiếu thốn như vậy? Nếu chị Qui-ri mất sức thì anh sẽ ra
sao?
Dù chị có tỏ ra chểnh mảnh hoặc cố chấp thì đó cũng không phải là
một lý do. Tôi đoán anh sẽ gặp trở ngại sau đây: Chị sẽ nói là chị không đói,
là chị không còn là một đứa trẻ để ai đó bảo ban! Thế nhưng, chị hiện nay
