– Mời bà vào ngay cho kẻo bị lạnh!
Và nếu Ma-ri mải làm việc quên cả ăn, cũng có những bàn tay kín
đáo đặt một ít bánh mì, hoa quả ngay bên cạnh bà.
Anh em “lao công” ở phòng thí nghiệm và những công nhân cảm
thấy quý bà vô hạn. Khi Ma-ri mượn một lái xe riêng, thì người ta thấy anh
Gioóc Boa-tơ từ trước vẫn kiêm lao công, thợ máy, lái xe, làm vườn, rưng
rưng nước mắt vì từ nay sẽ không được đưa bà Qui-ri từ phố Pi-e Qui-ri đến
bến Bê-tuyn.
Một lòng thương yêu vô hạn, tuy không bộc lộ ra, gắn bó Ma-ri với
những người cùng đấu tranh và giúp bà thấy được trong gia đình lớn này
những tâm hồn nồng nhiệt cao quý nhất. Chưa lần nào mẹ tôi buồn như hồi
tháng chín năm 1932 khi được tin một trong những học trò giỏi của bà bị
chết đột ngột.
Bà viết cho tôi:
“Đến Pa-ri mẹ bị một nỗi buồn lớn. Nhà hóa học trẻ Ray-mông mà
mẹ rất mến chết đuối ở một sông nhỏ vùng Ác-đéc sơ. Mẹ đã xúc động đến
bàng hoàng. Bà mẹ anh viết thư nói rằng những năm trời làm việc ở phòng
thí nghiệm là những năm quý nhất trong đời anh. Nhưng có ích gì nếu cuộc
đời kết thúc như thế. Một tuổi trẻ đầy hứa hẹn, một thanh niên khôi ngô, tuấn
tú đáng yêu, những năng khiếu đặc sắc – tất cả đều mất đi chỉ vì một cuộc
tắm sông tai hại”.
Cặp mắt sáng suốt của Ma-ri phân biệt cái kém và cái giỏi, nghiêm
khắc nhìn ra chỗ mắc mớ thường làm cho người nghiên cứu không vươn lên
thành nhà bác học được. Bà sợ nhất những ai vụng về. Còn sợ hơn cả kẻ hay
khoe khoang. Một bàn tay lóng ngóng làm đổ vỡ cả một công trình lắp máy
trong phòng thí nghiệm làm bà phát bực. Một hôm, bà thân mật nói về một
người làm thí nghiệm không có tài:
– Nếu ai cũng như anh ta, thì môn vật lý khó mà tiến được.
Mỗi lần một đồng sự trình bày xong một luận án, một đề tài tốt
nghiệp hoặc được một giải thưởng thì cả phòng thí nghiệm thường tổ chức
ăn mừng. Mùa hạ, làm ở ngoài trời, dưới bóng những cây trà ở ngoài vườn.
