MARTIN EDEN
Jack London
Chương 13
Chính những buổi hội họp của những nhà xã hội học nhiều lời và
những triết gia của giai cấp công nhân ở công viên City Hall vào những
buổi chiều ấm áp đã giúp cho gã khám phá ra một điều vĩ đại. Mỗi tháng
một hai lần, trên đường tới thư viện, đi xe đạp qua công viên, gã vẫn
thường xuống xe đứng nghe họ tranh luận, và lần nào phải dứt mình đi, gã
cũng rất tiếc. Cái lối tranh luận nghe có vẻ tầm thường hơn ở bàn nhà ông
Morse nhiều. Họ không nghiêm trang, không long trọng. Họ cũng dễ dàng
nổi nóng; gọi tên nhau ra mà sỉ vả, chửi rủa tục tĩu là chuyện thường. Một
đôi lần, gã thấy họ dùng cả đến quả đấm. Tuy nhiên, gã không hiểu tại sao,
trong tư tưởng của những người này có một cái gì đầy sức sống. Cái lối
tranh luận ầm ỹ ấy kích động trí óc gã mạnh hơn cái lối thuyết lý dè dặt,
trầm lặng của ông Morse. Những người này, nói tiếng Anh loạn xạ, vung
tay vung chân như những chàng điên, đấu tranh bác những luận điểm của
nhau với sự nóng nảy nguyên thủy, hình như lại có vẻ sinh động hơn ông
Morse và cái ông bạn tri kỷ Butler của ông ta nhiều.
Martin thấy người ta trích dẫn Herbert Spencer 1 rất nhiều ở công viên
này; nhưng một buổi chiều một đệ tử của ông ta mới xuất hiện, một tay mà
cà bông nom phờ phạc xác xơ, áo ngoài bẩn thỉu, khuy cổ cái thật chặt cốt
để không ai biết bên trong không có áo sơ mi. Một cuộc tranh luận loạn xạ
nổ ra, khói thuốc lá bốc um lên, nước bọt đầy nhựa thuốc bắn tung, anh
chàng ma cà bông này đương đắc thắng bênh vực quan điểm của mình,
ngay cả lúc có một công nhân thuộc đảng xã hội cười khẩy nói mỉa.
"Không có Thượng đế, chỉ có cái bất khả tri, và Herbert Spencer là tiên tri
của nó." Martin hoang mang không hiểu cái cuộc tranh luận của họ ra làm
