thừa nhận rằng vật chất tồn tại, và cái việc tớ sắp sửa làm đây là dùng chính
quan điểm của các cậu để đánh bại các cậu. Tớ không thể làm khác được,
và cả hai cậu vốn dĩ không thể hiểu nổi sự trừu tượng của triết học.
Nào thử hỏi, theo quan điểm khoa học thực nghiệm của các cậu, các
cậu hiểu thế nào về vật chất. Các cậu hiểu nó chẳng qua chỉ qua những hiện
tượng, những bề ngoài của nó mà thôi. Các cậu chỉ nhận thức thấy những
thay đổi của nó, hay là những sự thay đổi đã gây ra những sự thay đổi trong
nhận thức của các cậu. Khoa học thực nghiệm chỉ nghiên cứu những hiện
tượng, nhưng các cậu lại quá ngu ngốc không thể trở thành những nhà thực
thể luận và nghiên cứu thể chất được. Phải, theo đúng như định nghĩa của
khoa học thực nghiệm, khoa học chỉ có liên quan đến những cái bề ngoài
thôi. Như có người đã nói, tri thức về hiện tượng không thể nào vượt quá
bản thân hiện tượng được.
Các cậu không trả lời nổi Berkeley, ngay dù các cậu có thủ tiêu cả
Kant đi nữa, tuy nhiên, vì bắt buộc, các cậu vẫn cứ phải nói rằng Berkeley
là sai khi các cậu khẳng định khoa học chứng minh về sự tồn tại của
Thượng đế, hay nói thẳng vào vấn đề, khoa học chứng minh sự tồn tại của
vật chất. Các cậu biết rằng tớ thừa nhận sự tồn tại của vật chất chỉ là để cho
các cậu dễ hiểu tớ mà thôi. Các cậu là những nhà khoa học thực nghiệm ơi,
nếu các cậu thích, nhưng thực thể luận không có chỗ đứng trong khoa học
thực nghiệm đâu, xin bỏ nó đấy cho Spencer có lý trong cái thuyết "Bất khả
tri" của ông ta, song nếu Spencer... "
Nhưng đã đến giờ phải ra cho kịp chuyến phà cuối cùng về Oakland,
Brissenden và Martin chuồn ra, bỏ mặc Norton vẫn còn đương nói, Kreis
và Hamilton còn đang chờ đối phương nói hết để chồm lên mà cắn xé như
đôi chó săn.
"Cậu đã hé cho mình xem một cảnh thiên đường," Martin nói khi hai
người ở trên phà. "Gặp những con người như thế làm cuộc đời đáng sống.
Trí óc mình phấn chấn hẳn lên. Trước kia, mình chưa đánh giá hết chủ
