sức đấu tranh để tồn tại. Mặc cái triết học khôn ngoan của họ, mặc cái
khuynh hướng hợp tác như một bầy kiến của họ, tạo hóa cứ đào thải họ,
dành chỗ cho con người kiệt xuất. Tạo hóa tung từ bàn tay mầu mỡ của
mình ra rất nhiều mầm sống, nhưng tạo hóa chỉ chọn những mầm tốt nhất.
Bắt chước tạo hóa, con người cũng áp dụng một phương pháp như thế để
nuôi ngựa đua hoặc trồng dưa. Tất nhiên, kẻ sáng tạo ra vũ trụ có thể áp
dụng một phương pháp tốt hơn; nhưng những sinh vật của cái vũ trụ đặc
biệt này phải khuôn theo phương pháp đặc biệt ấy. Đương nhiên, những
sinh vật đó có thể quằn quại vùng vẫy khi bị hủy diệt, cũng như những
người thuộc đảng xã hội quằn quại vùng vẫy, cũng như người diễn giả đang
đứng trên bục kia, và đám quần chúng mồ hôi mồ kê nhễ nhại ngay lúc này
cũng đang quằn quại vùng vẫy, bàn bạc cùng nhau để cùng nhau tìm ra một
phương sách mới nào đó; đặng làm giảm bớt hình phạt của cuộc sống và
chiến thắng vũ trụ.
Martin nghĩ như vậy, và gã nói như vậy khi Brissenden giục giã quật
cho họ một vố. Gã theo lời, bước lên bục diễn đàn, theo như tập quán ở hội
trường và xin phép chủ tịch hội nghị. Gã bắt đầu nói khẽ, vấp váp, sắp xếp
lại cho có thứ tự những ý nghĩ nảy ra trong đầu óc gã trong khi người Do
Thái nói. Trong những buổi họp như thế này, mỗi diễn giả chỉ được phép
phát biểu năm phút, nhưng khi năm phút của Martin đã hết, gã nói đang sôi
nổi, lời phát biểu tấn công vào chủ nghĩa của họ mới chỉ được một nửa. Gã
đã lôi cuốn được sự hứng thú của họ, thính giả hò reo xin chủ tịch hội nghị
kéo dài thêm thời gian phát biểu của Martin. Họ thấy gã là một địch thủ
xứng đáng với trí tuệ của họ, họ chăm chú nghe, theo dõi từng lời. Gã nói
say sưa và tin tưởng, không dè dặt trong khi gã tấn công vào bọn người nô
lệ, vào quan niệm đạo đức của đám người này, vào sách lược đấu tranh của
họ - gã nói thẳng không rào đón, ám chỉ chính đám thính giả là những
người nô lệ gã đang nói đến. Gã trích dẫn Spencer và Malthus, nói lên qui
luật phát triển của sinh vật học.
