“Mấy vị đại nho của bản triều như Thiệu Ung, Chu Đôn Di, Trương
Tái, Hạo, Di
, đều từng nghiên cứu sâu Phật, Đạo, Lão nhưng họ không
tiếp nhận quan niệm xuất thế của Phật giáo và quan niệm lánh đời của Đạo
giáo, mà lại trở về với nhân luân, chấn hưng Nho học. Họ chủ trương khai
thác tâm tính, tính mệnh. Nhất là Hạo tức Minh đạo tiên sinh, trong học
thuyết Nhân - nghĩa đã tìm ra chữ ‘Lý’, thiên địa vạn vật, con người và sự
việc tự cổ chí kim đều quy nạp trong chữ ‘Lý’, đến đây, Nho học phức tạp
vô cùng tận đã có được một cương lĩnh cốt lõi, vô cùng rành mạch sáng
sủa, công lao của ông thực to lớn. Ngoài ra, Trương Tái viết trong cuốn
‘Tây danh’ rằng: hãy vì thiên địa mà lập Tâm, vì dân sinh mà lập Mệnh,
tiếp tục học tập vì các vị thánh hiền trong quá khứ, để mở cuộc thái bình
cho muôn đời. Chí khí hoài bão của ông thực hùng tráng! Đúng là, sau
Mạnh Tử, ông là con người số một!”
“Ngài ấy cũng là bậc đại nho mà tôi hết sức ngưỡng mộ.”
Cả hai giãi bày tâm đắc một hồi. Triệu Bất Vưu nhớ ra Cổ Đức Tín
đang nhậm chức ở Khu Mật Viện, bèn chuyển đề tài, hỏi: “Tình hình bạo
loạn Phương Lạp ở miền đông nam, thế nào rồi?”
“Khu mật sứ Đồng Quán đem quân đánh, lấy lại Hàng Châu, thì
Phương Lạp lại tấn công Vụ Châu, Cù Châu, Xử Châu, hiện nay đang đánh
trở lại Hàng Châu. Chưa có thông tin cụ thể về chiến sự.”
“Tôi nghe nói Phương Lạp đi đến đâu thì các quan giữ thành đều bỏ
chạy. Mấy năm nay triều đình bất lực chống ngoại xâm, chống nội loạn
cũng rất yếu kém.”
“Xã hội yên ổn quá lâu, triều đình lại trọng văn hơn võ, đội ngũ vận
chuyển cây cảnh đá quý cho cung đình nhiễu loạn dân sinh, tình hình như
thế tất nhiên dẫn đến hậu quả. Tuy nhiên, so với Đại Tống chúng ta thì
nước Liêu ở phương bắc còn khốn khổ hơn.”
“Tộc Nữ Chân vẫn đang tấn công à?”
“Năm ngoái Nữ Chân đánh phá Đông kinh và Thượng kinh của nước
Liêu, hiện nay lại tiến đánh Trung kinh. Vua Thiên Tộ của Đại Liêu phải
lánh về Tây kinh. Chắc họ không thể giữ nổi Trung kinh nữa. Đại Liêu có
