Chương 6
LÀM VIỆC ĐỂ SỐNG
Mật mã của công việc và tiền bạc
“Bạn làm gì?”
Khi ai đó hỏi bạn câu hỏi này, bạn có thể đưa ra vô số câu trả lời. Bạn có
thể nói về vai trò làm cha mẹ của mình. Hoặc có thể kể đến hàng đống việc
bạn đã làm để duy trì cuộc sống gia đình. Bạn có thể liệt kê những sở thích
của bản thân. Tuy nhiên, tại Mỹ, ý nghĩa thật sự của câu hỏi đó là “Bạn làm
nghề gì?” và câu trả lời được mong chờ phải bao hàm công việc của bạn.
Có điều gì đó vô cùng mạnh mẽ và khai mở trong cách chúng ta hỏi
“Bạn làm nghề gì?” trong nền văn hóa Mỹ. Đó là cách khác để hỏi “Mục
đích của bạn là gì?”, giống như một người nhìn vào cỗ máy lạ hoắc và hỏi
“Cái này để làm gì?”. Chúng ta thường hỏi câu đó gần như ngay sau khi
gặp một người nào đấy. “Bạn đến từ đâu?” là câu hỏi đầu tiên, sau đó là
“Bạn làm gì?”. Những câu trả lời giúp chúng ta đánh giá được con người
đó, cũng như có chủ đề để trò chuyện.
Trong một vài nền văn hóa, công việc của một người còn xa mới là mối
quan tâm và niềm đam mê như trong nền văn hóa của chúng ta. Tiểu thuyết
kinh điển của Stendhal Red and Black định nghĩa rằng trong nền văn hóa
Pháp, cuộc sống của một người chỉ có giá trị khi người đó phụng sự Tổ
quốc (là một phần của quân đội – màu đỏ) hoặc Chúa trời (là một phần của
hội tu sĩ – màu đen). Tất cả các nghề nghiệp khác đều tầm thường, chỉ dành
cho những kẻ thất học. Quan điểm này vẫn tồn tại trong nền văn hóa Pháp
và dẫn đến một hệ thống mà những người thất nghiệp còn nhận được nhiều
tiền hơn những người lao động dịch vụ. Một cuốn sách cực kỳ ăn khách ở
Pháp là Bonjour Laziness, dịch ra là “Lười biếng ơi, xin chào”.
Hầu hết những người bạn ở châu Âu của tôi đều thấy khó hiểu khi tôi
tiếp tục làm việc trối chết dù đã kiếm đủ tiền để sống sung túc đến cuối đời.
