lặp lại, vĩnh viễn. Cái luôn như vậy và là một, không bao giờ thay đổi,
cái đó người ta gọi là sự tương đồng (analogia). Và con người cổ nhìn
thế giới trên nền tảng tương đồng của những cái khác nhau, tách biệt
lẫn nhau.
Để có thể dễ dàng hiểu được cách đánh giá và suy nghĩ của con
người thời lịch sử, ta lấy một ví dụ dựa trên khoa tính cách học hiện
đại. Giữa các lí thuyết tâm lí học hiện đại, tính cách học nổi bật lên như
một lí thuyết xác định ba loại tính cách người: piknikus, leptoszom và
atléta.
Loại người mang tính cách piknikus thường tròn trịa đầy đặn,
niềm nở, vui tươi; loại người mang tính cách leptoszom thường gầy gò,
yếu ớt, hay cáu giận sợ hãi; loại người mang tính cách atléta có thân
hình cân đối và tính tình cân bằng, điềm đạm cả về tinh thần lẫn tình
cảm.
Loại tính cách atléta cần loại bỏ đầu tiên, bởi vì đây không phải
tính cách gốc và độc lập, mà chỉ là loại tính cách thống nhất từ hai dạng
tính cách kia. Cần loại bỏ cả tính cách leptoszom nữa vì đây chỉ là sự
đối nghịch của tính cách piknikus. Ở đâu piknikus đầy đặn, ở đó
leptoszom gầy guộc, ở đâu piknikus tươi tỉnh, ở đó leptoszom rầu rĩ;
leptoszom không phải là hiện thực, chỉ là kết cấu đối nghịch một cách
logic của piknikus.
Khoa tính cách học đã có từ xa xưa. Cái ngày hôm nay người ta
gọi là tính cách piknikus, từng có ở khoa chiêm tinh học Alexandri, xây
dựng trên nền tảng của truyền thống Kaldeu, ví dụ khi phân tích về
giống người Jovialis, từng cho rằng: đây là hai cung Cự Giải và Song
Ngư, mang tính Thủy, chịu tác dụng đặc biệt của sao Mộc và Mặt trăng.
Kiến thức chiêm tinh học sâu sắc giải thích tính cách này như một hiện
tượng vũ trụ đã từng truyền bá ở Trung Quốc, Tây Tạng, Ấn Độ. Chưa
kể đến sự tồn tại của nó trong thuật giả kim.
Nhưng quan trọng hơn, ngày nay trong khoa tính cách học hiện
đại người ta nhận ra duy nhất một loại tính cách, nhưng từ đó họ tạo
