Analogia cho rằng bầu trời sáng rực rỡ là hình ảnh tượng trưng
của sự thức tỉnh tâm lí; Mặt trời không là gì khác, ngoài vị thần của ánh
sáng; mùa xuân có nghĩa là thiên nhiên sống trong phép mầu của thần
thánh tái sinh, được sinh ra. Mùa hè có nghĩa là sự thánh thiện nở hoa,
mùa thu là sự thần thánh héo mòn đi và mùa đông là sự thần thánh mất
đi và lại phục sinh bằng xuân sang.
Analogia cho rằng có sự liên quan giữa những tính cách và chất
lượng của linh hồn, giữa những nguyên tố cổ và các kim loại; có sự
tương đồng giữa các nguyên tắc siêu hình học và các con số, như Kinh
Dịch, thần học Ai Cập và Pitago đã đề cập; có sự tương đồng giữa ba
chất lượng cơ bản của thế gian mà kinh Veda đã nói đến là szattva,
radszasz, tamasz và các đẳng cấp của cộng đồng người; có sự tương
đồng giữa vị trí vũ trụ và tính cách con người như chiêm tinh học đã
nói tới.
Nhận thức tương đồng không do hoạt động logic của duy lí mà do
ấn tượng sâu sắc và thuần túy của sự nhạy cảm quyết định. Những
tương đồng này do manas, giác quan bên trong trải qua. Sự trải qua,
sống qua này diễn ra như sau: manas ghi nhận một cách trực tiếp mối
quan hệ lẫn nhau của thấu giác bên trong và những hình ảnh bên trong
trải ra trước nó.
Sự trải qua này trực tiếp: có một mối quan hệ không thể giải thích
nổi về mặt logic giữa các nguyên tắc siêu hình học và các con số; mối
quan hệ không thể giải thích nổi như thế tồn tại giữa sự khởi đầu và sự
vô tận (apeiron) của thế gian (theo Anaximandros) hoặc như giữa bà
mẹ cổ của các sự vật và “nước” (theo tuyên bố của Thalés).
Để có thể rõ hơn về lối tư duy tương đồng, cần quay lại một lần
nữa với con người thời kì lịch sử. Con người thời lịch sử không tư duy
trong hình ảnh, mà trong các mâu thuẫn duy lí, vì thế nó hoàn toàn đui
mù so với con người cổ.
Hoạt động tư duy của con người hiện đại trừu tượng và phi hiện
thực. Kết cấu gương là thứ không có thật. Kết cấu gương, kết quả của
