Con người run rẩy và đau đớn, rùng mình, lo âu trong trạng thái
thức tỉnh đi ra từ bóng tối, trong những tia nắng đầu tiên của sự sáng
sủa. “Sự sợ hãi - Böhme nói - là một dạng của sự nhạy cảm, là kẻ đánh
thức tâm trạng, là một cái gì đó thôi thúc cảm giác hoạt động”. Sự sợ
hãi và sự đau khổ thực ra là dấu hiệu mơ hồ đầu tiên của sự tỉnh táo.
Đau khổ và sợ hãi xuất hiện để con người đừng rơi vào tăm tối, vào cái
chết và sự quên lãng một lần nữa: tất cả mọi người cần phải đau khổ và
sợ, để thức tỉnh. Đây là trạng thái thức tỉnh. Linh hồn đóng băng, tăm
tối, biến thành màn đêm, biến thành đá trong sợ hãi và đau khổ để
trưởng thành và vỡ tan, để sự sống một lần nữa mở ra.
Sợ hãi và đau khổ mang hai ý nghĩa và có hai mặt, bởi vậy cũng
có thể bị khóa lại cũng như cũng có thể mở ra: có thể mang lại tự do
cũng như mang đến một ngục tù tăm tối. Trong sự thức tỉnh linh hồn có
thể thành vật thí nghiệm cho hai hướng: ánh sáng - sự quay lại trạng
thái cổ, hoặc bóng tối - quá trình rơi xuống vật chất.
Nhưng trong thế gian con người sống, hoàn cảnh dễ hơn: ánh sáng
và bóng tối đứng riêng, âm và dương, như người Trung Quốc hay nói
đêm và ngày, mùa đông và mùa hè, sự tỉnh táo và sự đờ đẫn. Sự sợ hãi
và đau khổ khiến linh hồn con người từ những nhạy cảm cơ bản biết
quyết định và tham dự.
Con người thường không hiểu nỗi sợ hãi và sự đau khổ. Họ lẩn
tránh, không nhận ra rằng khi lẩn tránh thực ra họ tự khóa mình vào nỗi
sợ hãi và sự tối tăm. Người nào sợ hãi và đau khổ, người đó cùng lúc
gọi luôn cả sự minh bạch của trạng thái cổ và vương quốc tối tăm của
sự quên lãng đến.
Người nào bảo tồn sự nhạy cảm về nỗi sợ hãi và sự đau khổ trong
bản thân, người đó đang đi về phía ánh sáng; người nào khóa chúng lại
trong bản thân, người đó cho phép lời mời chào của vật chất và sẽ bị
khóa vào tăm tối. Cần phải sợ hãi và đau khổ: bằng sợ hãi và đau khổ
con người gánh vác số phận của linh hồn và gánh lên vai lời mời gọi
tiến về phía trước.
