của yoga Ấn Độ cổ, và cũng đồng nhất với bảy lĩnh vực vũ trụ của
Jamblikhos và bảy đẳng cấp của sự sống.
Về mức độ đầu tiên không có gì để nói. Đây là thế gian vật chất và
trần tục. Cái mà linh hồn người nhìn thấy và kinh nghiệm được, và là
cái mà trong đời sống vật chất tự nhiên nặng nề ai cũng tự nguyện tin
rằng đấy là hiện thực duy nhất, dù đây chỉ là thế giới của các giác quan:
các sự vật, sự việc, thiên hình vạn trạng của thể hiện vật chất, có thể
thấy bằng mắt, nghe bằng tai, sờ bằng tay.
Mức độ thứ hai sâu hơn. Đây là góc độ tinh thần. Là cái nhìn trí
thức. Con người bằng tri thức nhận thức ra mối quan hệ và sự liên quan
của các sự vật, sự việc, các hiện tượng giác quan. Khi con người biết
xác định sự giống nhau và khác nhau, lúc đó không bằng các giác quan
nữa, mà bằng tư duy tri thức. Tính chất quy luật và sự bất thường của
sự vật cũng do tri thức nhận ra. Đây là bậc thang logic, là bậc thang của
tư duy tri thức.
Những ai không hoàn toàn sống đui mù trong sự tăm tối vật chất
bên ngoài đều đạt tới cấp độ thứ hai. Những người có khả năng suy
nghĩ tỉnh táo đều nhận ra mối quan hệ, sự giống nhau, sự khác biệt, và
tính quy luật của sự vật, sự việc.
Nhưng để đạt đến mức độ thứ ba đã bắt đầu hiếm hoi một cách phi
tỉ lệ. Ở đây không nhận thức bằng tri thức thấy nữa mà bằng tri giác
bên trong. Tiếng Sancrit gọi là: manas. Guenon dịch từ này ra là sens
interne. Nhãn quan bên trong bắt đầu từ cấp độ này. Khi Horus nói: Tôi
đến để tìm những đôi mắt của tôi - là sự tìm kiếm bắt đầu từ đây.
Thật nhầm lẫn khi đặt tên cho tri giác bên trong là tâm lí. Manas
không chỉ thấy mà còn thường xuyên tạo ra các hình ảnh. Cũng như các
giác quan không chỉ là nhãn quan bên ngoài, mà đồng thời còn là ảo
ảnh vật chất; tri thức không là gì khác ngoài sự tạo ra các mối quan hệ
và liên kết nhận thức.
Nhưng cũng có lúc - thậm chí thường xuyên - ở nơi có hình ảnh,
có liên kết nhận thức, nhưng tuyệt đối không thấy sự vật đâu. Từ tri
