xuống, nhưng mặt khác đã mang tính chất liên quan với tinh thần đi
lên.
Thiên nhiên vật chất trong manas chỉ là hệ thống của các dấu hiệu
để con người thể hiện và để hiểu chính mình. Còn cái Tôi bên trong nó
kết án các sự kiện của thiên nhiên vật chất. Bói tử vi, xem tương lai,
ngoại cảm, dự đoán tương lai là ở vòng này. Vòng giác quan hoàn toàn
mang tính cá nhân; là sự phụ thuộc của cái Tôi cá nhân hoàn toàn.
Vòng nhận thức đã bắt đầu mang tính phổ quát hơn. Vòng manas
ngày càng trở nên phổ quát hơn. Ý nghĩa của các hình ảnh bên trong
đối với tất cả mọi người quen thuộc hơn, tổng quát hơn, như hình ảnh
của giấc mộng và của thế giới tưởng tượng.
Còn hình ảnh huyền thoại lại càng ở mức độ phổ quát cao hơn
nữa. Mức độ thứ tư này so với manas hiện thực hơn, sâu sắc hơn, sống
động hơn. Hiệu lực của thế giới huyền thoại không chỉ lan truyền trong
toàn bộ nhân loại, mà còn có trong mọi thời gian và trong mọi mức độ
của sự sống.
Giác quan không biết gì khác ngoài các đồ vật và các hiện tượng
của thế gian vật chất; trí óc không biết gì khác ngoài các liên hệ và tính
quy luật của tự nhiên; manas không biết gì khác ngoài những kỉ niệm
chồng chất trong đời sống nhân loại và các kinh nghiệm lọc ra từ các kỉ
niệm ấy.
Còn huyền thoại đã vượt qua nhân loại. Nhãn quan huyền bí đã
biết đến các con quỷ, các vị thần, các thiên thần, các quái vật, thế giới
bên kia, những người âm, các sinh linh chưa sinh ra. Huyền thoại sáng
sủa bất tận, thông thái hơn, tỉnh táo hơn, nhạy cảm hơn, so với các giác
quan, với trí óc hay trí giác bên trong.
Mức độ thứ năm là thế giới của các ý tưởng và hình ảnh ý tưởng.
Mối quan hệ của các ý tưởng đối với huyền thoại giống như nhận thức
đối với kinh nghiệm giác quan. Con người sống trong thiên nhiên vật
chất tưởng rằng hiện thực duy nhất là kinh nghiệm giác quan, và họ
nhận thức ra điều này một cách trừu tượng. Con người sống trong thiên
