Giáo đoàn Kitô giáo đầu tiên là một giáo phái nhỏ, lúc đó chưa biết làm
gì với các di sản của Kitô giáo, về giáo đoàn này người ta viết đến
nhiều, nhưng ngoại trừ những người theo thuyết Pietism, không ai có
thể đưa ra một ý kiến đáng kể nào về giáo đoàn này.
Rất có thể ý kiến đánh giá có trọng lượng nhất lại là của
Nietzsche. Giáo đoàn Kitô giáo đầu tiên là một sự ưu tiên gò bó và bị
hạn chế của một gia đình Do Thái nhỏ, một bầu khí quyển nặng nề và
ngạt thở với những bất hòa nhỏ nhoi và vô nghĩa.
Cái đáng kể nhất, đây đúng là những người nghèo nàn trong tinh
thần - anije ha ruah, như Chúa Jezus nói, hay diễn tả một cách khác
đây là nhóm người khát tinh thần nhưng bơ vơ, run rẩy, sợ hãi duy trì
một trọng lượng nhỏ nhoi mà sau này cả một thế gian giàu có và quyền
lực đã đè bẹp nó.
99.
Thánh Phao lô là người Phariseu, có nghĩa là trong chân dung sống của
ngài có một vẻ rất đồng nhất. Giới giáo sĩ giữ gìn chân dung hợp pháp
của mình với một sự nghiêm khắc kiên định, và sự hợp luật này có vẻ
cực kì đồng nhất với chân dung hợp lí của quyền lực thế gian và với
chân dung của đạo đức.
Khi Ngài đến Damaszkusz để xua đuổi những người theo Kitô
giáo, như thể bị chớp giật, Ngài ngã xuống từ yên ngựa, nghe thấy
giọng nói của Chúa Jezus, và mọi ảo ảnh cùng lúc tan biến trước ngài.
Ngài tiếp tục con đường của mình, nhưng giờ đây không chống lại mà
đứng bên cạnh những người Kitô giáo. Ngài đi suốt dọc lưu vực phía
đông biển Địa Trung Hải, lập ra các giáo đoàn, ngài diễn thuyết rất
nhiều và cũng viết rất nhiều.
100.
