MIYAMOTOMUSASHI - ĐỜI KIẾM SĨ - Trang 283

Matahachi nhếch mép cười thiểu não, chẳng biết là cười hay mếu. Năm sáu
người phu chạy đến đập dưa vào thành đá, tranh nhau ăn nhồm nhoàm,
không ai để ý đến kẻ thết dưa ngồi ủ rũ ở một góc.
Qúa ngọ, một người bước ra, tay cầm roi gọi thợ vào làm. Chẳng bao lâu,
phu phen lại chia thành từng tốp bốn người một, quàng thừng vào vai kéo
những phiến đá lớn.
Tiếng hò nổi lên, không khí oi nồng buổi trưa trở lại nhộn nhịp.
Những bài hò kéo đá bấy giờ không biết ai đặt ra, rất được phổ biến trong
dân gian, đến nỗi quan đầu xứ có thế lực lúc ấy là Hachisuka cũng phải
chép vào sớ tâu lên hoàng thượng. Trong các điệu hò, có điệu sau đây được
khuyến khích hơn cả và được coi như điệu chính thức của phu kéo đá tại
những công trường như Kyoto và Edo:
Đá kia trong núi ... dô ta là hò dô ta, Ta đục mang về ... dô ta !
Mang về ta xẻ ... dô ta là hò dô ta, Ta xẻ ta cưa ... dô ta !
Xây nhà cho chúa ... dô ta là hò dô ta, Chúa bảo ta nghe ... dô ta !
Hết lòng đến chết !
Trẻ hò, già hò, riết rồi quen tai, ai cũng thuộc lòng, thành ra những bài hò
này đi vào đời sống dân dã. Dưới thời Shougun Ashikaga, các điệu hò phần
nhiều đồi trụy, dâm dật, thường chỉ thấy xuất hiện trong các thanh lâu tửu
quán. Đến thời Hideyori, vào những năm sung túc, có nhiều điệu hò tươi
vui, rồi khi Tokugawa lên nắm quyền chính, các điệu hò dần dần đổi khác.
Nghe kỹ thì những tiết điệu và lời ca có phần gò bó. Khi uy quyền
Tokugawa đã vững, những điệu hò dân gian càng ngày càng kém đi, không
còn được tự do cởi mở như trước. Tình cảm không còn bộc lộ tự nhiên, lời
ca thì nhạt nhẽo đầy xu nịnh phần nhiều do bọn nhạc nô đặt ra để ca tụng
giới cầm quyền.
Matahachi ngồi ngả người, dựa lưng vào thành đá, một tay co lại gối đầu.
Da hắn nóng hầm hập, lỗ tai lùng bùng. Tiếng hò của thợ thuyền vang đến,
hắn chẳng nghe rõ, chỉ văng vẳng như có người đánh trống. Trên cao, mặt
trời vẫn hắt xuống những tia lửa gay gắt, tàn nhẫn. “Cứ đà này chắc không
kham nổi. Năm năm mười năm cũng đến thế thôi, làm ngày nào chỉ đủ ăn
ngày đó, nghỉ làm thì nghỉ ăn ...”. Trong cơn thất vọng cùng cực, ý tưởng tự