Hermann Hesse
Mối tình của chàng nhạc sĩ
Dịch giả: Vũ Đằng
Chương 6
Rằng đời sống là gian nan, tôi thường nhận ra điều đó một cách cay đắng.
Hiện giờ tôi phải thêm vào cái nguyên nhân cho sự suy tư nghiêm trọng đó.
Cho đến hiện tại tôi chưa bao giờ mất đi cái cảm giác tương phản nằm đàng
sau tất cả sự hiểu biết đó. Đời tôi vốn khốn khổ và gian nan rồi, và tuy vậy
đối với những kẻ khác, và một đôi khi đối với chính mình nữa, nó có vẻ
như là phong phú và tuyệt diệu. Đời sống con người hình như giống với
một đêm tối dằng dặc, buồn tẻ mà sẽ không sao chịu nổi nếu thỉnh thoảng
không có tia sáng bật lên, một sự sáng tỏ bất thần thật là vỗ về và tuyệt diệu
đến nỗi ở những khoảnh khắc có sự hiện diện của ánh sáng ấy đã bôi xoá đi
và biện minh cho những năm dài của bóng tối.
Sự buồn rầu chán nản, cái bóng tối bất tiện khó chịu, nằm trong cái triều
lưu cố hữu của cuộc sống thường nhật của chúng ta. Tại sao ta cứ một cách
lập lại hoài, thức dậy vào buổi sáng, ăn, uống, và lại lên giường ngủ? Đứa
bé con, bậc hiền triết, người thanh niên khoẻ mạnh đã không khốn khổ chi
như một kết quả của những hoạt động tự động đều đặn vô cảm giác của
dòng luân lưu này. Nếu một người không nghĩ ngợi nhiều quá, thì y lấy làm
hoan hỉ ở lúc thức dậy vào buổi sáng, và ở lúc ăn và lúc uống. Y nhận thấy
thoả mãn ở những điều đó và không muốn chúng là trái lại. nhưng nếu y
thôi không còn mặc nhiên thừa nhận điều đó nữa, thì tìm kiếm một cách
mong mỏi và hy vọng đang trong cái triều lưu của ngày tháng cho những
khoảnh khắc của cái đời sống thật sự, cái trạng thái rực rỡ từng làm cho y
hoan hỉ và bôi xoá hết cái trực thức về thời gian và tất cả những ý nghĩ
trong ý nghĩa và mục đích của tất cả mọi sự. ta có thể gọi những khoảnh
khắc này là sáng tạo, bởi vì chúng có vẻ như đem đến một cảm giác hợp
nhất với tạo hoá, và trong khi chúng trường tồn, ta ý thức hết tất cả mọi sự
đó là cần thiết, cả đến cái chi có vẻ như là ngẫu nhiên. Đấy là những gì mà
