Hermann Hesse
Mối tình của chàng nhạc sĩ
Dịch giả: Vũ Đằng
Chương 9
Nỗi buồn thảm của tôi cũng chỉ mới đến về sau này và, cũng như luôn luôn
là nguyên cớ, tôi nghĩ đến vô số sự kiện khi tôi đã không công bình với
người bạn quá cố của tôi. Phải, anh đã gây ra những điều tệ hại cho mình,
và không chỉ cái chết của anh mà thôi. Tôi đã trầm tư một thời gian dài về
những điều này và không thể nào tìm ra bất kỳ điều gì lờ mờ hoặc có thể lý
giải về định mệnh của anh ta, và tuy vậy tất cả đều là khủng khiếp và chua
chát. Nó cũng không khác gì với đời tôi, với Gertrude, và của nhiều người
khác. Định mệnh thì chẳng tử tế ân cần, đời sống thì phù du và khủng
khiếp, và cũng chẳng có điều thiện hoặc lý tính trong thiên nhiên tạo vật
nữa. Nhưng có điều thiện và lý tính trong chúng ta, ở loài người, mà với họ
"trẻ tạo hoá đành hanh quá ngán, chết đuối người trên cạn mà chơi", và
chúng ta có thể mạnh mẽ hơn là thiên nhiên và định mệnh, nếu chỉ có được
một ít giờ thôi. Và chúng ta có thể đến gần với nhau vào những lúc cần đến,
hiểu biết và yêu thương lẫn nhau, và sống để an ủi vỗ về lẫn nhau.
Và thỉnh thoảng, khi những vực sâu tối đen im lặng, chúng ta còn có thể
làm điều đó nhiều hơn nữa. Lúc bấy giờ chúng ta có thể là những vị thần
trong những khoảnh khắc, chìa đôi tay tự chủ của ta ra và tạo nên những sự
vật mà trước đây không có và, khi chúng được tạo ra, tiếp tục sinh tồn mà
không cần đến chúng ta. Bên ngoài thanh âm, ngôn từ sự phù du và những
vật vô giá trị khác, chúng ta có thể tạo nên những vật để chơi đùa – các ca
khúc và những bài thơ có đầy ý nghĩa, an ủi vỗ về và điều thiện, đẹp đẽ và
trường tồn hơn là cái trò chơi tàn nhẫn của vận may và định mệnh. Chúng
ta có thể giữ vững tinh thần của Trời Phật trong tâm hồn chúng ta và, có lúc
khi chúng ta có đầy đủ ngài, thì ngày có thể xuất hiện trong đôi mắt và
những lời lẽ của chúng ta, và cũng nói với những kẻ khác họ không biết
hay không muốn biết ngài. Chúng ta không thể nào đào thoát khỏi cái triều
lưu của cuộc sống, song chúng ta có thể huấn luyện dạy dỗ mình để trực
