Pháp.
(21) - Khu phố xưa có nhiều dinh thự chính quyền, nằm ở tả ngạn sông
Seine.
(22) - Nguyên văn : hando (phàn thổ) tức o-xýt alumin
(23) - Mời vào! (tiếng Pháp trong nguyên văn).
(24) - Cô Hanako(tiếng Pháp trong nguyên văn). Nữ nghệ sĩ trình diễn
Fukuhara Hanako, sinh ở Gifu, miền trung nước Nhật. Suốt hai mươi năm
lập đoàn hát lưu diễn Âu Mỹ và làm người mẫu cho nhiều bức tượng của
Rodin.
(25) - Nguyên văn. YÙ muốn nói quốc vương hay một hoàng thân nước
Căm-pu-chia (Cambodge), lúc ấy là thuộc địa Pháp.
(26) - Nguyên văn. Hình vẽ sơ sài.
(27) - Nguyên văn. Chương trình tạp diễn.
(28) - Viện nghiên cứu dịch tể và vệ sinh công cộng mang tên nhà bác học
Pháp Louis Pasteur (1822-95)
(29) - Tượng người con gái Danaid trong thần thoại Hy Lạp (1891), Cái
Hôn (1891) và Người Suy Tư (1904), là bộ ba tác phẩm danh tiếng của
Rodin.
(30) - Nguyên văn bằng tiếng Pháp nghĩa là: Thế ông làm việc có chăm
không?
(31) - Vâng, nhiều lắm, thưa cụ!
(32) - Nguyên văn. Có nghĩa là rập khuôn, không có gì độc đáo.
(33) - Một trong ba truyện nói về ba thành phố của Emile Zola (1840-
1902), nhà văn Pháp. Lourdes là nơi tương truyền có Đức Mẹ hiện ra,
chữa lành bệnh cho người đến đó hành hương.
(34) - Nguyên văn. Thành thuộc, lưu loát.
(35) - Nguyên văn. Bộ sưu tập.
(36) - Bi kịch thần thánh (khoảng 1309-20). Tác phẩm của nhà thơ YÙ
Dante Alighieri (1265-1321).
(37) - Nguyên văn tiếng Pháp. Ấn bản khổ bỏ túi.
(38) - Charles Baudelaire (1821-67), nhà thơ Pháp tiên phong trong dòng
thơ tượng trưng, chủ trương nghệ thuật trên hết.