mẹ ấy khi tôi khóc người mẹ già. Sự đau khổ vì thất bại trong mối tình thân
mà tôi tưởng rằng đã có thái độ nhất định, nay trở lại dày vò tôi. Tôi nhìn
hai bức ảnh của tôi và của mẹ tôi cùng chụp vào một thời kỳ. Bấy giờ tôi
mười tám tuổi, mẹ tôi gần bốn mươi. Ngày nay tôi gần có thể là mẹ của
người mẹ gần bốn mươi, là bà của đứa con gái hai mắt u buồn. Cả hai
người đều làm tôi thương hại, tôi, bởi vì tôi còn trẻ quá, mà tôi không hiểu
đời; má tôi, bởi vì tương lai má tôi bị khép kín, không bao giờ má tôi hiểu
gì cả. Nhưng tôi không thể khuyên bảo người nào được điều gì. Tôi không
có quyền xóa bỏ những lỗi lầm tuổi trẻ của tôi, chính vì những lỗi lầm ấy
mà mẹ tôi làm cho tôi khổ sở, mà mẹ tôi cũng đau khổ. Bởi vì, nếu mẹ tôi
đã đầu độc cuộc sống của tôi trong bao nhiêu năm, thì tôi cũng đầu độc
cuộc sống của má tôi tuy tôi không chủ tâm. Trong kiếp sống này, mẹ tôi
vui lòng vì những thành công của tôi, nhưng buồn khổ vì tôi gây ra tai tiếng
trong xã hội mẹ tôi sống. Mẹ tôi không có gì là hả dạ khi nghe họ hàng nói
rằng: “Simone là vết nhục của gia đình”.
Những sự thay đổi trong mẹ tôi từ khi bà ngọa bệnh làm cho tôi thêm
bực dọc vì mối hận lòng. Tôi đã nói ở trên: tính tình má tôi cứng rắn và
hăng hái, má tôi trở nên loạn trí và vụng về vì muốn thoát tục. Nằm trên
giường bệnh, mẹ tôi định sống cho mình nhưng luôn luôn nghĩ đến người
khác: do những xung đột nội tâm đó lại thành hình một nhịp điệu. Con
người xã hội của cha tôi diễn tả đúng chân tướng cha tôi: Giai cấp của ông
và chính ông cùng chung một tiếng nói qua miệng của ông. Lời nói cuối
cùng của ông làm cho tôi không thể chảy nước mắt được: “Con, thì con biết
làm ăn sớm, nhưng em con đã làm ba hao tài tốn của”.
Mẹ tôi chạy theo một ý thức hệ duy linh; nhưng đối với cuộc sống mẹ
tôi tha thiết với tất cả nhiệt độ của thể xác. Đó là nguồn gốc sự can đảm của
mẹ tôi, khi mẹ tôi đã có sự can đảm ấy và đã biết sự quan trọng của thân
xác, mẹ tôi tới gần chân lý. Mẹ tôi cởi bỏ những lớp men hào nhoáng che
lấp cái gì là thành thực và đáng mến của bà. Biết thế tôi mới cảm thấy một
tình yêu đằm thắm mà sự ghen tị đã làm biến dạng đi, mà mẹ tôi cũng chỉ
biết thổ lộ một cách vụng về. Tôi đã tìm thấy trong giấy má của mẹ tôi
