— Như thế này thì ông bạn Lucius của chúng ta đã toan tính ngay từ
đầu. Lão đâu có chịu để cho toán tuần tiễu của Pháp tự do nào vào lãnh
thổ Bắc phần đâu.
Joseph gật đầu đồng ý với câu nói của Trung úy Hawke. Đoàn xe
đưa Joseph và các nhân viên OSS trong toán Deer Mision từ từ vượt
qua các đường phố đông người. Joseph thẫn thờ, cố tập trung tư tưởng
để nhớ lại cái thành phố mà năm 1936 anh đã đến đây với biết bao hạnh
phúc ngất ngây, nhưng anh không còn nhận ra được dấu vết nào xưa cũ
hết cả. Các cửa hàng của người Pháp tại các con phố chính đều bị đập
phá tan tành, các bảng hiệu mang tên những anh hùng thuộc địa Pháp
tại mỗi con đường đều bị tháo gỡ để thay vào đó những tên Việt Nam.
Đại lộ Henri Rivière giờ được đổi lại thành đại lộ Phan Bội Châu để
tưởng niệm nhà chí sĩ chống Pháp. Đường Mirabel được đặt lại là
đường Trần Nhân Tôn để tưởng nhớ đến công lao của vì vua đã thống
nhất được sơn hà. Tất cả những bảng hiệu bằng Pháp ngữ giờ được đổi
sang thành Quốc ngữ, tất cả những chữ từng được coi là tinh hoa này
trước mặt Joseph giờ này không còn nghĩa lý gì hết. Trước sân dinh
Thống sứ, ngọn cờ sao vàng đang tung bay trước gió mùa tháng chín.
Joseph chú ý thấy giữa hàng biểu ngữ rợp trời khắp mọi nơi đây
không có một biểu ngữ nào viết bằng tiếng Pháp. Trung Úy Hawke
chợt nói:
— Thay đổi hết phải không Đại úy? Xem chừng như Đại Úy muốn
xoay ngược thời gian lại thì phải? Hay là Đại Úy còn đang ấm ức vì sự
lật gọng của tên cáo già Lucius tự là Bác Hồ đó?
Joseph đáp cho có lệ:
— Có lẽ cả hai điều đều có phần đúng mỗi thứ một chút. Cho dù lão
có quỷ quyệt đến chừng nào đi nữa, thì bây giờ cũng không còn phải
nghi ngờ gì là lão sẽ đứng ra đại diện cho dân chúng, phải không? Pháp
đã đầy đọa người ta lâu quá rồi. Tôi nghĩ nếu y có mánh mung, ma bùn
một chút cũng có thể tha thứ được.
