giúp nước, rồi sau tình thế thay đổi thế nào sẽ có cuộc điều đình cho đúng
công lý và đúng phong trào hiện thời.
Theo lý tưởng ấy, nên ngay từ lúc đầu trong lời tuyên bố của chính phủ,
tôi đã nói những công việc quốc dân phải lo để gầy lại nền tự chủ nước nhà
mà thôi, chứ không nói về việc chiến tranh của nước Nhật với các nước
Ðồng Minh, chủ ý muốn tránh sự người Nhật có thể lôi kéo người mình
vào cuộc chiến tranh của họ. Lúc chính phủ chúng tôi mới lập ra, bao nhiêu
chính quyền của người Pháp giữ trước và việc cai trị ở các tỉnh đều do viên
tối cao cố vấn Nhật tạm thời quyết định. Những văn thư và tờ trình báo, các
cơ quan ở tỉnh đều gửi qua bên phòng tối cao cố vấn.
Những dinh thự của các bộ trưởng, thượng thư cũ đều chật hẹp, dột nát,
dơ bẩn, không ở và làm việc được. Vậy trước hết, phải lo tìm nhà và các sở
làm việc.
Khi còn chính phủ bảo hộ thì có hai chính phủ, mọi việc quan hệ đến
chính trị trong nước thì do chính phủ bảo hộ định đoạt. Chính phủ Nam
Triều có vua và triều đình, nhưng chỉ đặt ra để thi hành những mệnh lệnh
của chính phủ bảo hộ mà thôi, chứ không có quyền hành gì cả. Nay phải
hợp nhất cả hai chính phủ này, bắt các quan ở các tỉnh chỉ được trực tiếp
với chính phủ Việt Nam mà thôi, và cấm không cho gửi văn thư về sở tối
cao cố vấn Nhật nữa.
May lúc đó được viên tối cao cố vấn Nhật là ông Yokohama, một người
am hiểu tình thế và nhã nhặn, cho nên mọi việc cũng giải quyết được dễ
dàng.
Ðem lại sự thống nhất trong việc cai trị như thế mà cũng mất hơn một
tháng mới xong. Ấy là chỉ nói việc sửa đổi cai trị thôi, còn các cơ quan
trọng yếu như công an, sở tuyên truyền công văn hãy còn ở trong tay người
Nhật cả.
