thì chỉ có danh không có thực, và người Nhật có thể lợi dụng bắt người
mình đi đánh giặc với họ. Hai là trước khi mình có đủ binh lính và binh khí,
ta hãy nên gây cái tinh thần binh bị, thì rồi quân đội mình mới có khí thế.
Nhiều người ở ngoài không hiểu ý chúng tôi buông lời bài xích rằng sao
có chính phủ mà không có bộ quốc phòng. Học không biết rõ tình thế lúc
bấy giờ bắt chúng tôi phải trù tính mọi việc cho chu đáo, tránh làm những
việc hớ hênh có hại cho dân cho nước. Không có bộ quốc phòng, nhưng lại
có bộ thanh niên, lập ra các đạo thanh niên tiền tuyến, để một ngày kia
thành những đội quân có tinh thần mạnh mẽ.
Nói về chương trình chính trị của chính phủ lúc ấy, chúng tôi đã có
chương trình dự định trước. Theo ý tôi, bất cứ trong một chính thể nào, việc
của chính phủ là phải lấy sự dân sinh làm trọng, nghĩa là phải làm cho dân
an cư lạc nghiệp, rồi tìm cách giáo hóa nâng cao trình độ dân chúng về
đường tinh thần và đường vật chất cho hợp thời để tiến thủ với các dân tộc
khác, mà vẫn giữ được đặc tính của mình. Song trong tình thế của nước
Việt Nam mới bước đầu đi vào con đường tự chủ, có nhiều sự cản trở khó
khăn, chúng tôi phải lo làm những việc cần kíp có thể làm ngay được, như
việc tiếp tế đã nói ở trên, việc mời các chính khách còn phiêu lưu nước
ngoài trở về nước, và xóa bỏ những hình ảnh bất công để những người ái
quốc còn đang bị giam cầm trong các lao ngục có thể tùy tài ra tham dự
việc kiến thiết quốc gia. Chúng tôi lại muốn gây nuôi lòng hy sinh vì nước
mà dựng đài kỷ niệm ở các nơi đô thị lớn để ghi những sự nghiệp của các
bậc anh hùng chí sĩ đã quên mình vì nòi giống, vì tổ quốc trong khoảng bảy
tám mươi năm vừa qua.
Ðối với quan lại cũ, có nhiều người đã quen thói tham nhũng, chúng tôi
định sẽ tìm cách trừng trị rất nghiêm. Nhưng lúc đầu chúng tôi muốn mở
rộng con đường cải thiện để ai biết hối quá cải tà qui chính, thì được yên ổn
làm việc, cốt để gây lại lòng biết liêm sĩ của người đã đi lầm đường lạc lối.
Những công việc ấy, chúng tôi đã khởi đầu làm cả.
