lực thì bắt rồi lại thả ra, hoặc dùng để làm việc với mình. Cái tình thế đảng
cộng sản ở trong nước trước khi có cuộc đảo chính của quân Nhật là thế.
Trong khi ấy ông Hồ Chí Minh ở bên Tàu vẫn cộng tác với Việt Nam
Cách Mệnh Ðồng Minh Hội, không có tranh dành địa vị như những người
khác, cứ làm việc của một đảng viên có kỷ luật. Cái khôn khéo của ông lúc
ấy không để lộ cho ai biết ông là lãnh tụ đảng cộng sản Ðông Dương.
Việt Nam Cách Mệnh Ðồng Minh Hội ở Liễu Châu được ít lâu rồi vì sự
tấn công của quân Nhật, hội phải dời về Bách Sắc và đặt thêm hai chi bộ;
một chi bộ ở Côn Minh do Vũ Hồng Khanh quản lý, và một chi bộ ở tỉnh
Quảng Tây do Trương Trung Phụng quản lý.
Về khoảng cuối năm 1944, Việt Nam Cách Mệnh Ðồng Minh Hội lại dời
về tỉnh Quảng Tây và cho ông Hồ Chí Minh về Bách Sắc để trù liệu kế
hoạch nhập Việt. Sau đó hội cho ông Hồ Chí Minh cùng 22 đảng viên phần
nhiều là người trong đảng Phục Quốc về nước để khởi sự hành động. Trong
số 22 người ấy có một nữ đảng viên tên là Ðỗ Thị Lạc là người sau có đứa
con gái với Hồ Chí Minh. Về sau thấy người ta nói khi về đến địa hạt Bắc
Giang, có ba đảng viên trong 22 người ấy bị giết vì không chịu theo cộng
sản.
Lúc đầu bọn ông Hồ Chí Minh chia ra làm hai đoàn. Một đoàn có ông
Ðặng Văn Ý, cựu trung úy trong quân đội Pháp trước về Lạng Sơn đánh lấy
đồn Bảo Lạc, thuộc Hà Giang. Một đoàn đi với Hồ Chí Minh có Vũ Nam
Long, sau thường gọi là tướng Nam Long, đánh lấy đồn Ðồng Mu ở Sóc
Giang thuộc Cao Bằng. Việc ấy xảy ra vào khoảng tháng hai năm 1945.
Từ đó bọn ông Hồ Chí Minh bỏ danh hiệu Việt Nam Cách Mệnh Ðồng
Minh Hội mà dùng danh hiệu cũ là Việt Nam Ðộc Lập Ðồng Minh, tức Việt
Minh, và dùng cờ đỏ sao vàng của cộng sản. Rồi đến quảng đầu tháng ba
năm 1945 thì về đến vùng Văn Lãng, thuộc Thái Nguyên giáp Tuyên
Quang và lập trụ sở bí mật ở đó. Từ bấy giờ trở đi, đảng Việt Minh hành
