Ðảng Việt Minh lúc ấy rất hoạt động, đánh huyện này, phá phủ kia. Lính
bảo an ở các nơi phần nhiều bị Việt Minh tuyên truyền, tuy chưa theo hẳn,
nhưng không chống cự nữa. Dân gian bấy giờ rất hoang mang, một đường
có chính phủ quốc gia, nhưng vì thời gian eo hẹp, chưa kịp sắp đặt gì cả.
Công việc thấy có nhiều sự khốn khó mà thường nghe sự tuyên truyền của
Việt Minh, nói họ đã có các nước Ðồng Minh giúp đỡ cho nước Việt Nam
được hoàn toàn độc lập. Dân ta từ khi bị người Pháp sang cai trị, cứ khao
khát độc lập, nay nghe Việt Minh nói thế, lại nghe nói đảng Việt Minh lên
cầm quyền, dân không phải đóng thuế nữa, được hoàn toàn tự do và có
nhiều hạnh phúc, thành ra ai cũng tin theo. Ngay những đạo thanh niên tiền
tuyến do bộ Thanh Niên lập ra, cũng có ý ngã về Việt Minh.
Tôi thấy tình thế ấy, tôi bảo ông Phan Kế Toại đi tìm một vài người Việt
Minh đến nói chuyện, vì lúc ấy tôi còn tưởng đảng Việt Minh dù theo chủ
nghĩa cộng sản, nhưng chắc cũng nghĩ đến tương lai nước nhà. Hôm sau
ông Toại đưa một thiếu niên Việt Minh đến, tôi nói: "Chúng tôi ra làm việc
chỉ vì nước mà thôi, chứ không có ý cầu danh lợi gì cả, tôi chắc đảng các
ông cũng vì nước mà hành động. Nếu vậy chúng ta tuy đi con đường khác
nhau, nhưng cũng một mục đích như nhau, các ông thử xem ta có thể hợp
tác với nhau, kẻ ở trong người ở ngoài, để cứu nước được không?".
Người ấy nói:
„Sự hành động của chúng tôi đã có chủ nghĩa riêng và có chương trình
nhất định để đem nước đến chỗ hoàn toàn độc lập. Chúng tôi có thể làm lấy
được.”
„Sự mưu cầu cho nước được độc lập cũng là mục đích của chúng tôi,
nhưng vì đi đường thẳng có nhiều sự khó khăn nên chúng tôi phải uyển
khúc mà đi từ từ có lẽ chắc chắn hơn.“
„Chúng tôi chỉ có một con đường thẳng đi đến hoàn toàn độc lập chứ
không có hai.“
