quãng ngày 20 tháng bảy. Mấy người ấy đến, cùng ở một khách sạn với
chúng tôi. Ai nấy đều ngong ngóng được tin ông Bảo Ðại.
Trước khi sang Tàu, tôi biết thế nào rồi Việt Minh và Pháp cũng đánh
nhau, nên tôi có dặn nhà tôi và con tôi rằng: hễ tôi đi rồi, có những người
Quốc dân đảng đã hứa sẽ tìm cách đưa gia quyến tôi sang Tàu, để ở tạm
vùng biên giới ít lâu, chờ cho yên ổn rồi hãy về. Vì lúc ấy, theo lời những
người Quốc dân đảng nói thì ở biên giới Tàu có các tổ chức sẵn sàng của
họ. Ngờ đâu là một chuyện vu vơ, chứ không có một chút gì gọi là có tổ
chức. Tôi lên đến Ðồng Ðăng tôi biết là nhỡ việc rồi, chưa biết tính thế nào
mà báo cho vợ con biết để đừng đi nữa. Vả lúc tôi đi con tôi còn đau nặng,
tôi chắc là không đi được. Sau nhân có bọn Hương Ký mà mấy người nữa
chạy từ Móng Cái qua đất Tàu, rồi lên Nam Kinh mà trở về Ðồng Ðăng.
Trong bọn đó có con Hương Ký về Hà Nội, tôi viết mấy chữ nhờ đưa cho
nhà tôi, bảo đừng đi đâu cả. Nhưng người con Hương Ký về lại không đưa
cái giấy ấy. Thành ra khi tôi đang ở Nam Kinh, thì vợ con tôi đi đường bộ
không được, ra Hải Phòng đi tàu thủy tới Hương Cảng, ấy là không may
mà lại hóa may, chứ đi đường bộ thì không biết chết sống thế nào. Khi tôi
đi qua Hương Cảng vào ngày mồng 4 tháng bảy, chính là lúc gia quyến tôi
và ông Bảo Ðại đã ở Hương Cảng rồi, mà tôi không biết, cứ đi thẳng lên
Thượng Hải.
Chúng tôi ở Nam Kinh đến ngày 28 tháng bảy, có người bí thư của trung
ương đảng bộ Quốc dân đảng Tàu đem cái điện tín của ông Bảo Ðại gửi
cho tôi, nói rằng: "Tôi không có tiền lên Nam Kinh được, gia quyến của cụ
cũng ở Hương Cảng". Ðược tin ấy tôi giật mình. Trong cái tình cảnh eo hẹp
này, một mình tôi còn chưa biết xoay xở ra sao để sống được, nay lại cả gia
quyến cùng ra nữa thì làm thế nào? Thật là lo quá.
Lúc ấy tôi xem lại cái ý những người trong chính phủ Tàu muốn ông Bảo
Ðại cùng ít yếu nhân Việt Nam sang lập một chính phủ Lưu Vong ở Nam
Kinh. Song ông Bảo Ðại thấy rõ tình thế nước Tầu, cho nên ông không đi
