Giữ vững lòng tự tin, đồng thời bạn vẫn nên giữ một thái độ khoa học là
đặt nghi vấn trên tất cả những gì người khác hay chính bạn đã nhìn nhận là
chân lý. Liệu chọn phương pháp này có đúng không, liệu lý luận kia có
mang tính ngụy biện không, liệu những gì trông thấy có đúng mãi mãi
không hay chỉ nhất thời? Thái độ nghi vấn này là một câu hỏi triết lý chung
chung, bám với tất cả những trí tuệ luôn luôn mong mỏi tìm thấy chân lý.
Bài học thứ ba là bạn phải biết giá trị mọi việc. Nếu đem cái quạt mo đi
bán thì bạn nên biết ngay từ nguyên thủy là giá trị của nó chỉ vỏn vẹn có một
nắm xôi. Cho dù đó là phú ông đứng trước mặt hay là một đồng bọn chăn
trâu chăng nữa. Đây là một điểm then chốt của thương thuyết. Có nhiều
người đi thương thuyết xong, đến khi về cứ thắc mắc rằng mình đã bán hay
mua hớ. Hớ là thế nào? Bạn có hài lòng với giá không? Hay là bạn vẫn tiếc
không bán được cao hơn hay mua được rẻ hơn? Cái loại lý luận “hớ với lời
nhiều” là một thái độ thiếu khoa học và thường đi từ tư duy “lừa một lần đối
tác”. Không đâu bạn ạ. Khi bạn biết giá trị thị trường của vật đổi tay thì điều
quan trọng ngay sau đó là thiết lập mối quan hệ lâu dài với đối tác. “Lừa một
lần” là thứ chặn đứng sự nối tiếp. Cuộc thương thuyết từ đó sẽ mất ý nghĩa
triết lý của nó.
Bạn phải thấy ngay một điều: thương thuyết là một nghệ thuật chứ không
phải là một thứ học thuật. Do đó, khi đi thương thuyết bạn phải tự cấm bản
thân luôn luôn tìm cách tối ưu hóa mọi việc. Tôi đã quá quen với một số
nhân vật tối ưu hóa cả ngày, rồi cả tuần, cả tháng. Cuối cùng họ cứ tự hỏi tại
sao cuộc thương thuyết nào cũng kéo dài hàng năm với họ. Ngay cả khi bạn
tối ưu hóa với chính mình, bạn cũng đã líu lưỡi rồi trước một công cuộc vô
cùng khó khăn, nói chi đến một nhóm người với quyền lợi cùng cảm nhận
khách quan và chủ quan quá khác nhau? Do đó, bạn hãy nhớ rằng khi người
giao tế với người thì phải cố làm sao cho tốt, nhưng đừng bao giờ nuôi ảo
tưởng sẽ tìm ra một giải pháp tối ưu cho mọi người.
Bài học thứ tư là bạn hãy bỏ ở ngoài phòng họp tất cả những thành kiến
của bạn, những điều chủ quan bám vào da thịt của bạn. Những phản ứng do
thành kiến và do chủ quan sẽ rất khó hiểu cho đối tác và đôi khi không gắn
