đầu tiên có thể nhận ra đây là sự tỉnh táo bị nhiễu loạn, hay đúng hơn là sự
nhiễu loạn của một thứ ánh sáng yếu ớt, thiếu hụt.
Tình thế hiện nay của thời đại chúng ta đang sống về đại thể như sau:
trong con người lịch sử - hay một từ khác là khải huyền, bởi vì lịch sử chính
là bản án, là thứ con người bị rơi ra khỏi thời hoàng kim cần phải chịu đựng
- cũng có sự tỉnh táo. Nhưng trong trạng thái của sự sống tỉnh không thể
thực hiện nổi sự nhạy cảm này. Trong con người lịch sử, đặc biệt con người
ngày hôm nay trong sự sống tính của nó không có sự nhạy cảm mà chỉ có sự
bực bội. Sự bực bội chính là: sự mê muội bị kích thích.
Linh hồn có sự nhạy cảm cao độ: là khả năng để thấy và lĩnh hội, khả
năng vươn lên sự sống mở. Nhưng sự (nhạy cảm) tỉnh táo này bị khóa lại
trong đời sống khép kín. Sự tỉnh táo bị khóa và chìm đắm này tâm lý học gọi
là tiềm thức. Đây là cơ cấu tính của linh hồn con người. Đây là một khả
năng gắn bó trong mối quan hệ với sự sống siêu nhiên tồn tại trong hiện thực
(ontosz on).
Các nhà tâm lí học không giấu nổi ngạc nhiên khi tiềm thức nhận biết tất
cả, phán xử mọi hành động, phản kháng, đồng tình, dẫn dắt, chống lại, cảnh
cáo, dọa dẫm, khuyên nhủ, tỉ tê, phản ứng, tiềm thức có nhận thức về mọi
mặt của đời sống người, tiềm thức luôn luôn chú ý đến toàn bộ đời sống từ
một miền xa vô hình, dõi theo những sự kiện của số phận, am hiểu, và
không nhầm lẫn, một cách đặc thù, chắc chắn và: một cách siêu hình, hay
đúng hơn coi những hình ảnh mộng (có tên là) thế giới bên ngoài không là
gì cả: coi đó là maja, mé on, không có thật.
Tiềm thức là sự tỉnh táo của con người lịch sử. Và đấy là cái luôn luôn
phán xử trên đầu và trong mọi hành động của con người. Tiềm thức không
chịu nổi một trật tự sống nhất định; nó tấn công sự nhiễu loạn; đưa những tư
tưởng nhất định ra khỏi con người; một cách khăng khăng chỉ làm theo quy
luật riêng của nó; cái gì muốn xâm phạm quy luật này, nó gạt bỏ.
Nếu con người trong trật tự đời sống của họ muốn bố qua hoặc coi
thường, nó chỉ ra những khủng hoảng khủng khiếp. Nó đủ khả năng xé rách
toang con người. Hành vi và lời phán xử của nó đối với ý thức trong mọi
