một dạng nhạy cảm cao độ. Và chính vì thế với tất cả những người khác, tác
phẩm của thiên tài là khả năng của thức tỉnh.
4,
Nguồn thứ ba của sự tỉnh táo trong thời gian lịch sử: trực giác thần bí.
Nguồn đầu tiên, sự tổng hợp cổ, vì đặc tính của nó khó đạt tới, nên khó
hiểu. Nguồn thứ hai, kẻ thiên tài, có thể xa lạ và tụt hậu. Nguồn thứ ba, trực
giác thần bí trong thể thống nhất cổ và trong kẻ thiên tài đều là khả năng
hoạt động. Ngoài ra nó còn có ở tất cả những con người đang sống, dù đờ
đẫn, mơ hồ, mộng du, suy thoái, mang tính phản xạ hay tính cá thể.
Trực giác thần bí, mà Gúenon đặt tên là intuition intellectuelle, không
được phép nhầm lẫn với trực giác mà triết học hiện đại hoặc tâm lí học nhắc
đến. Thứ trực giác đấy không là gì khác, ngoài sự đối lập và bổ khuyết của
trí tuệ khoa học, nhưng kết quả cuối cùng chi là mảnh hợp lí vụn.
Trực giác thần bí là khả năng siêu việt của trí tuệ. Có quan hệ mật thiết
với tài năng Sánkhja gọi là buddhi (bồ tát), với cái Gúenon dịch là intellect
supérieur (trí tuệ siêu nhiên). Buddhi là khả năng siêu hình vượt trội của con
người, không bao giờ bị cá nhân hóa và không thể cá nhân hóa, không bao
giờ có thể trộn lẫn với thế giới khóa kín của cái TÔI, mà tồn tại trong phạm
vi của sự sống phổ quát.
Nhân tố này chưa được chú trọng đến một cách đầy đủ. Trực giác thần bí
(tâm linh) là khả năng tinh thần cao nhất của con người, mà đời sống cá
nhân không làm lu mờ nổi, bởi vậy bằng khả năng này, bằng tài năng này
con người biết tiến lên phía trước, biết phá vỡ cái TÔI khóa kín và đạt tới sự
sống mở.
Một vài lời về mối quan hệ giữa csiszti của Iran và trực giác thần bí sẽ
làm chúng ta hiểu rõ hơn. Csiszti là hạng thái thấy và tỉnh siêu hình, giống
như vidja của Sanscrit trong thế giới hiện thực có thật, nói khác đi là sự nhạy
cảm cao độ trong toàn bộ sự sống. Nhưng từ csiszti, một cách ngoại lệ cũng
không được phép dịch thành thấy, bởi vì trạng thái thấy này không chỉ là cái
thấy bình thường mà là trạng thái thấy của linh hồn tỉnh táo.
