thông thái, hình học, có tỉ lệ, và bởi vậy nó bắt nguồn từ cảm hứng của trật
tự, và ở cấp độ cao nhất.
Trong tất cả các loại hình nghệ thuật, bên cạnh những khoảnh khắc có sự
sắp xếp, quy củ và kiềm chế còn có khoảnh khắc gợi tưởng. Đây là thứ nghệ
thuật phép thuật (magia) kì bí, thứ đôi khi bùng phát, và ở châu Âu nó gần
như đã hạ gục Orfika.
Nghệ thuật phép thuật không kiềm chế mà gợi tưởng. Không tri thức mà
tưởng tượng. Không tồn tại trong sự hài hòa mà trong cảm hứng ngây ngất.
Không tìm kiếm sự chắc chắn mà tìm đến chủ nghĩa kích động
(enthuziazmus). Nó giải phóng những sức mạnh mà nó tiếp cận.
Tác phẩm điển hình là Divina Commedia - Thần khúc (Alighieri Dante,
1265-1321), một trong những đỉnh cao của nghệ thuật Orfikus. Nó sắp xếp
và kiềm chế toàn bộ sức mạnh từ đáy địa ngục đến thiên đường cao nhất.
Tác phẩm phép thuật điển hình là Những con quỷ của Dostoiepxki. Đây là
tác phẩm, trong đó nhân vật Stavrogi đang nói chuyện bình thản với vị
tướng, bỗng nhiên không lí do và hoàn cảnh đặc biệt nào, đứng lên, bước lại
gần và cắn vào tai ông ta.
“Âm nhạc nói chung là một sự khủng khiếp - Tolstoi viết - nó là cái gì mới
được cơ chứ? Tôi không biết. Âm nhạc là cái gì? Nó làm gì? Người ta nói
âm nhạc tác động khủng khiếp, nhưng tuyệt đối không bằng cách nâng cao
linh hồn. Không tác động bằng cách nâng cao hoặc hạ thấp linh hồn, mà
bằng cách kích động linh hồn. Dưới tác động của âm nhạc, có vẻ như tôi
hiểu cái tôi không hiểu, tôi có khả năng làm một cái gì đó tôi không có khả
năng.”
Những lời nói trên đây của Tolstoi đặc trưng cho âm nhạc phép thuật của
Bethoven. Âm nhạc tác động linh hồn bằng cách kích động. Không nâng
linh hồn lên, hoặc hạ thấp xuống mà kích động. Âm nhạc Bethoven là âm
nhạc gợi tưởng, là âm nhạc phép thuật giống như tác phẩm của Dostoiepxki
là tác phẩm phép thuật.
Đây là thứ nghệ thuật kích động đối ngược với nghệ thuật kiềm chế linh
hồn, là thứ nghệ thuật phép thuật đối nghịch với nghệ thuật Orfika, khi tôi
