LÍ THUYẾT VÀ NGUYÊN LÍ
(Trích tác phẩm: Patmosz)
Sự khác biệt giữa lí thuyết và nguyên lí (teoria), là sự khác biệt giữa câu
hỏi và vấn đề, giữa ý tưởng và tư tưởng. Nhà báo có ý tưởng, nhà thơ có tư
tưởng. Chính trị gia, hoặc nhà tài chính có câu hỏi, kẻ gặp những khó khăn
hiện sinh có vấn đề.
Sự khác biệt giữa lí thuyết và nguyên lí không ở chỗ, lí thuyết thì mang
tính chất điều kiện, còn nguyên lí không thể thay đổi. Lí thuyết cũng không
bắt buộc. Lí thuyết vì một lí do nào đấy không phù hợp, tôi làm ra lí thuyết
khác có thể dở hoặc hay. Nhưng với nguyên lí, không thể không chấp nhận.
Nguyên lí đã có sẵn hậu quả, và trước hết cần phải hiện thực hóa nó, nếu
không, đấy không phải là nguyên lí. Người nào không đi theo lí thuyết của
họ, không sao, nhưng nếu kẻ nào không đi theo nguyên lí của họ, kẻ đó phản
bội và dối trá.
Lí thuyết phần lớn là sự nổi hứng, còn dấu hiệu chắc chắn của nguyên lí là
sự phổ quát, hay đúng hơn là trạng thái tích cực một cách đạo đức và hiện
sinh.
Quyền sống còn của lí thuyết không phải là sự thực hành, không bao giờ
là sự thực hành, bởi vậy lí tưởng chủ nghĩa, hay duy vật chủ nghĩa, hay một
triết học châu Âu nào đó đều chỉ là lí thuyết.
Lí thuyết chỉ là lí thuyết, bởi không phải, và không thể là thực hành, nó
sừng sững một cách trừu tượng, phi hiện thực và không có khả năng thực
hiện, đúng hơn, nó là sự cuồng nhiệt và nhầm lẫn, là ý tưởng giả dối và
hoang đường, lý thuyết là thứ không biết chính những điều này từ bản thân,.
Lí thuyết là thứ dựng sự vật lên một cách cảm hứng và tùy tiện theo hàng
lối, và không mang tính chất một trật tự. Người ta còn gọi nó là thế giới
quan. Thế giới quan là một thứ khung, mẫu.
