giọt sương. Giọt sương ấy là Đạo đức kinh. Bên cạnh tác phẩm ấy không có
thứ triết học nào tinh khiết hơn.
Và cái đặc biệt trong tác phẩm ấy, là bản chất triết học hoàn thiện nhất,
nếu có thể nói như sau: là tính chất thư viện hóa, chính là sự suy ngẫm yên
bình ngọt ngào, là thứ chỉ giữa những cuốn sách con người học được, chứ
không thể ở nơi nào khác. Sách là hiện thực của một thế giới im lặng nhất,
cô độc nhất, bình yên nhất - và người giữ thư viện, nếu sống cùng sách, sẽ
trở thành như sách, lặng lẽ, cô độc và bình thản.
Không nhanh, mà là chậm
Không nhiều, mà là ít.
Không là cái nặng nề mà là cái nhẹ nhõm.
Sách của Burton lại khác. Thật xứng đáng đếm xem ông đã trích dẫn bao
nhiêu cuốn sách. Burton không chắt lọc, không sàng sảy, không cất giữ: ông
ôm đồm, xây lên, lập hệ thống, phân loại. Burton, nếu có thể, đúng là người
giữ thư viện. Không cuốn sách nào lặng lẽ hơn, chậm rãi hơn, bình thản hơn,
thản nhiên hơn. I am not poor, I am not rich, I have little, I want nothing -
Tôi không nghèo, tôi không giàu, tôi có ít, tôi không muốn gì cả.
Ông không có vợ, không con, không bạn, không có đám đông, không có
kẻ thán phục, Ipse mihi theatrum. Lí tưởng của ông là Demokritos, và ông
sống ở Monastic life, trong tu viện, như một người Hi Lạp, không tính kiêu
ngạo. Thou canst not think worse of me than I do of myself - người ta không
thể nghĩ về ông tồi tệ hơn ông nói về bản thân. Ông không có tham vọng: my
leisure would not permit - Lối sống thanh nhàn không cho phép tôi.
Người giữ thư viện giống như con dế, Burton viết trong một chương hay
nhất, khi trích dẫn Platon và tả Socrates bên bờ Illinsos dưới bóng cây sồi
trò chuyện với Phaidros. Những người giữ thư viện là hậu duệ của những
thực thể đã tồn tại từ rất lâu, trước khi các Muse (Nàng Thơ) ra đời. Khi các
Muse cất tiếng hát, các thực thể này say mê nghe, quên mất cả ăn, uống.
Thần Zớt bèn hóa phép biến chúng thành các con dế, và cho phép chúng
không phải khổ sở kiếm cơm ăn áo mặc mà cả cuộc đời có thể sống như các
Muse, ngây ngất, hưởng thụ, đọc, chiêm ngưỡng, lặng lẽ sống.
