Sự dối trá từ trước tới nay người ta chỉ đo từ mặt đạo đức hoặc logic, và
bằng cách, như một nhân tố đơn độc, nhưng đo sự dối trá bằng sự dối trá
khác, là điều người ta chưa tính đến. Lí thuyết thông tin - có thể cho con
người một phương pháp tiếp cận sự dối trá.
Sự dối trá trước hết là một thông tin sai (disinformation). Là mọi sắp xếp
bằng các điều kiện bên ngoài để thông báo được coi như một thông tin đúng,
và sự dối trá chính xác cũng được sắp xếp như vậy. Nó chính xác, ngắn gọn,
khúc chiết, bao quát, chi tiết, chỉ không đúng.
Thông tin sai ưa thích là không cần lên tiếng. Bằng sự im lặng của mình
giá như đánh chùn toàn bộ vào hư không. Hoặc tạo ra một tiếng động thế
nào đấy đừng nghe thấy. Đây là sự gây nhiễu của các đài phát thanh. Đây là
thông tin sai đơn giản nhất.
Nhưng im lặng hoặc tiếng động cũng không thể làm như không có gì,
thông tin sai cũng bắt buộc phải nói lên một cái gì đấy. Ít nhất gây ồn ào.
Nếu kiểu gì cũng không thể thủ tiêu nhân tố có thật, nó đành phải thông báo.
Sự dối trá là một quá trình đúp: thủ tiêu sự thật và thay thế vào vị trí ấy
một cái gì đó. Đôi khi nhân tố thật bị che giấu hoàn toàn, hoặc bị che giấu
từng phần. Trường hợp sau là sự dối trá trong suốt, khi hiện thực lờ mờ hiện
ra thông qua sự dối trá.
Thông tin, cho dù xác định đối tượng chính xác như thế nào cũng đều có
hậu quả hiện sinh. Cái thông báo bị biến đổi. Thông tin đi theo hướng hiện
thực, còn tin sai đi theo chiều đánh lạc hướng.
Sự dối trá là thông tin cố tình đánh lạc hướng và là thông tin lạc hướng.
Trong công thức này sự dối trá thể hiện cũng đúng như thông tin. Cơ sở
dựng công thức: nếu cơ sở của thông tin là nhận thức hoàn hảo về hiện thực
thì cơ sở của dối trá là sự ngu dốt hoàn toàn có thể đạt tới.
Sự biến đổi của thông tin đúng, là làm tôi biết nhiều hơn về hiện thực, còn
biến đổi của thông tin dối trá khiến tôi biết ít hơn về hiện thực.
Định lí ẩn của lí thuyết thông tin là chắc chắn phải có hiện thực trong đó.
Trong trường hợp nếu - theo Nietzsche - không có hiện thực, chỉ có lí do, lời
giải thích, lúc đó lí thuyết đổ.
